Байлық, кедейлік туралы мақал-мәтелдер
Тар киім – тозғақ.
Кедей мен бай жолдас болмас,
Қасқыр мен қой жолдас болмас.
Алтынды тот баспайды.
Аузы қисық болса да, байдың ұлы сөйлесін.
Қарыз қатынас бұзады.
Тіленшіге жел қарсы.
Базар – бай, алушы – кедей.
Жоқшылық жомарт ердің қолын байлар.
Жоққа жүйрік жетпейді.
Жіп жіңішке жерінен үзіледі.
Байлық — мұрат емес,
Кедейлік — ұят емес.
Ауызы қисық болса да
Байдың ұлы сөйлесін.
Ашаршылықта
Ашқарақ алдымен өледі.
Сараң бай союға қозы таппай
Жарлының жалғыз тоқтысын сұрайды.
Бар мақтанса, табылар,
Жарлы мақтанса, шабылар.
Көз бір уыс топыраққа тояды.
Ақыл байлық — аз байлық,
Темір байлық — тозбас байлық,
Кен байлық — кең байлық.
Малға жарлылық — жарлылық
Ақылға жарлылық — сорлылық.
Он екі мүшең сау болса
Сәулет емей немене?!
Он саусағың сау болса
Дәулет емей немене?!
Шапқанда байдың ұлы,
Тоқтағанда есіңе түсер.
Барымтаны бай алады,
Бәлесі кедейге қалады.
Бай баласы балпаң,
Жарлы баласы — жалтаң.
Ұрлық түбі — қорлық.
Бай тоқ болмас,
Батыр аш болмас.
Мал байдікі,
Жан құдайдікі.
Бай бір жұттық,
Батыр бір оқтық.
Жаңа байыған,
Жақынын да танымас.
Жарлы — жомарт,
Бай — нәмарт.
Бармын деп мақтанба,
Жоқпын деп қорланба.
Күні біткен жалшы,
Көнекті сырттан сұрайды.
Бар болсаң — аспа,
Жоқ болсаң — саспа.
Бар, барын айтады,
Жоқ зарын айтады.
Жуан созылғанша,
Жіңішке үзіледі.
Борышын жасырған байымас.
Жарлының жары құдай.
Бардан тиер,
Балдан тамар.
Бай бастас,
Бақыр мұңдас.
Байдан пайда артылмас,
Қудан айла артылмас.
Бай болып көргеніміз жоқ,
Кедей болып өлгеніміз жоқ.
Бейнет көрмей,
Дәулет жоқ.
Жоққа жүйрік жетпейді.
Жарлылық, сені қайтейін,
Жандай досты жат еттің.
Кәрілік, сені қайтейін,
Сөйлер сөзге мерт еттің.
Жарлы болсаң
Арлы болма,
Қарап жүріп
Сорлы болма!
Көптен дәметкен,
Аздан құр қалады.
Жарлылық деген жақсы екен,
Жатып ішер ас болса.
Базары жақын —
Байымас.
Барымен базар,
Жоқты қайдан қазар.
Базар — бай,
Базаршы — кедей.
Базарға әркім барар,
Өзінің керегін алар.