Шымкент қаласының мәдени мұрасы мен тарихи нысандары қала дамуының маңызды бөлігі болып табылады. Қаладағы мәдени ескерткіштер мен тарихи нысандар тек Шымкенттің ғана емес, бүкіл Оңтүстіктің бай тарихын көрсетеді. 

Оларды сақтау, қорғау және дамыту мәселелері тек қала тұрғындары үшін ғана емес, сонымен қатар Қазақстанның мәдени және тарихи мұрасын бағалайтын барлық адам үшін маңызды. 

Шымкент қаласында жыл сайын түрлі мәдени іс-шаралар, фестивальдер мен көрмелер өткізіледі. Олар қала тұрғындарының мәдени мұраны сақтауға деген қызығушылығын арттырады, сондай-ақ шетелдік туристер мен қонақтарды қалаға тартуға ықпал етеді. Мәдени шаралар арқылы Шымкенттің мәдениетін, тарихын және өнерін танымал етуге болады.

Шымкенттің мәдени мұрасына түркі дәуірінің, Орта Азияның және Қазақстанның түрлі кезеңдерінің тарихи ескерткіштері мен археологиялық қалдықтары кіреді. Қала аумағында орналасқан тарихи нысандар әртүрлі кезеңдердегі мәдениеттер мен өркениеттердің ізін қалдырған. Атап айтсақ, соның бірі – Қосымбетов аллеясы. Шымкенттің ежелгі тарихы Қосымбетов аллеясынан басталады. Қосымбетов аллеясы Шымкенттің тарихи орталығы болып табылады, онда көне қалашықтардың қалдықтары мен ортағасырлық ескерткіштер орналасқан. Бұл жерлерге археологиялық зерттеулер жүргізіліп, көптеген тарихи жәдігерлер табылды. Қосымбетов аллеясы – Шымкенттің көне орталығының, қала мәдениетінің бастауы болып табылады.

Сонымен қатар Шымкент қаласында көне мешіттер мен медреселер бар. Жалпы Шымкентте ислам мәдениетінің маңызды ескерткіштері сақталған. Қаланың мешіттері мен медреселері бұрынғы кезеңдердегі сәулет өнерінің тамаша үлгілерін көрсетеді. Мысалы, қаланың орталығында орналасқан Шымкенттің ең көне мешіттері мен медреселері өздерінің тарихымен де, сәулеттік ерекшеліктерімен де қала мәдениетінің ажырамас бөлігі болып табылады. Олардың көпшілігі Қазақ хандығының дәуірінен, сондай-ақ Қоқан хандығы кезеңінен бері сақталған.

Келесі нысан, Отырар қаласының тарихи және мәдени мұрасы. Шымкент қаласының маңында орналасқан Отырар қаласы Қазақстанның ең көне және мәдени маңызы зор тарихи ескерткіштерінің бірі болып табылады. Отырар – түркі әлемінің ғылыми және мәдени орталығы болған қала, онда ортағасырлық ұлы тұлғалар, ғалымдар мен ақындар өмір сүрген. Қаладағы археологиялық қазбалар және тарихи ескерткіштер, соның ішінде Отырар қамалы, мұражайлар мен көне ғимараттар бүгінгі таңда маңызды туристік бағыт болып табылады. Ал Түркістан – Шымкент арасындағы рухани байланыстың маңызы. Түркістан мен Шымкент арасында орналасқан тарихи нысандар мен мәдени мұралар Оңтүстік Қазақстанның рухани бірлігін көрсетеді. Түркістан – қазақ тарихындағы маңызды қала болғандықтан, оның Шымкентпен тығыз байланысы да айқын байқалады. Екі қала арасындағы рухани және мәдени байланыстар, сондай-ақ екі қаланың өзара мәдени дамуы жергілікті халықтың тарихы мен дәстүрлеріне терең әсер етті.

Шымкент қаласының мәдени мұрасын сақтау және қорғау үшін бірқатар шаралар қолға алынған. Бұл шаралар қаланың мәдени құндылықтарын жоғалтпауға, тарихи ескерткіштерді жаңартуға және елдің тарихын сақтау мәселелерін шешуге бағытталған. Атап айтсақ, соның бірі – қала аумағында жүргізілген археологиялық зерттеулер мен қазбалар. Шымкент және оның маңындағы археологиялық ескерткіштерді зерттеу мен қазба жұмыстары көптеген құнды жәдігерлерді табуға мүмкіндік берді. Қала әкімдігі археологиялық зерттеулерді белсенді түрде жүргізіп, көне нысандарды жаңғырту және қорғау бойынша жобалар іске асырып келеді. Бұл жұмыстар қала тарихын тереңірек зерттеуге және өткен заманның құндылықтарын сақтауға мүмкіндік береді. 

Екіншісі – мәдени туризмді дамыту. Шымкент қаласының тарихи және мәдени мұрасын туризм саласында тиімді пайдалану – қала экономикасын дамытудың маңызды бағыттарының бірі. Шымкентте экологиялық және тарихи туризмді дамыту бойынша жобалар іске асырылып жатыр. Мәдени туризмді дамыту Шымкенттің өзіне де, бүкіл Қазақстанға да экономикалық пайда әкеледі, әрі бұл тарихи ескерткіштерді қорғауға және сақтауға септігін тигізеді. Жалпы жыл сайын 100-ге жуық туристік компания Шымкент қаласының тарихи, архитектуралық, мәдени орындарына саяхат ұйымдастырып келеді. Соның нәтижесінде жыл басынан бері мегаполистің таңғажайып орындарын 18 мыңға жуық шетелдік азамат тамашалаған.

Қорыта айтқанда, Шымкенттің мәдени мұралары мен тарихи ескерткіштерін сақтау және қорғау қаланың ұлттық бірегейлігін нығайтып, қала экономикасын дамытуға ықпал етеді.