Көбіне адамдар жануарлардың зияткерлік қабілетін бағалай бермейді. Алайда әртүрлі эксперименттер мен сынақтар жануарлардың ақылды әрі таңқаларлық қасиеттерге ие екенін дәлелдеді. 

Егеуқұйрықтар (тышқан)

Бұл егеуқұйрық адамдардың жанында жиі жүретіні  жасырын емес, ал тышқан әрбір үйдің «құрметті» қонағы. Үй тышқаны өзінің жабайы туыстарынан әлдеқайда ерекшеленеді. Олар өте ақылды, күлкі, тіпті ойнауға қарсы емес. Түрлі тәжірибелер барысында егеуқұйрықтардың таңғажайып қабілеттерінің бірі - нысанаға жетудің қысқа жолын дәл және жылдам табудың ойлайтыны белгілі болды. Соңғы зерттеулерге сәйкес, қоңыр тышқан өзінің зияткерлік қабілеттерін біліп, адамның жақын досы бола білді. Қоңыр тышқан ежелгі Қытайда ең құрметті жануарлардың бірі болғаны таңқаларлық емес. 

Сегізаяқ

Ең ақылдылардың бірі және әлі күнге дейін толық зеріттелмеген сегізаяқ жануары. Өзінің мықты қаруы – сия толы сөмкесінің арқасында өзінің жауы жұмсақ басты ұлудан құтыла алады. Ал егер сегізаяққа біреу қауіп төндірсе өзінің сиясың жауына лақтырады. Қауіпті жағдайдан құтылатын бұл бір тәсіл ғана. Сонымен қатар сегізаяқ келген жауынының иіс сезімін тежеп тастайтын сұйықтық шығара алады. Әрі ол қысқа есте сақтай алады және кез келген уақытта түсін өзгерте алады. 

Көгершін

Көгершіндер б.з.д 3000 жылда қолға үйретілген деп есептелінеді. Кейде бұл құстарды «ұшатын егеуқұйрықтар» деп атайды, өйткені олар көптеген аурулардың негізгі тасымалдаушысы болған. Сонда да көгершіндер ең ақылды құстар. Ғалымдардың зеоіттеуінше көгершіндер өздерінің алдынға жолы қолданған тәжірибесін қолдана алады және тез үйренеді. 

Тиындар

Өзінің ерекше қасиеттерінің арқасында тиындар қолға тез үйренеді. Жақсы жад, жылдамдық, ептілік пен тез тапқырлық сүйкімді орман тиындарының ерекшеліктері. Тіпті, тиындар қысқы азығын жазда жинап алады. Егер жинаған тамағына ұры түсетін болса тиындар оны жасырап қояды. Тиындар адамдарға жақын жерде өмір сүреді әрі олардан азық күтеді. Қолға үйретілген тиындар иесін танып, оған лап аттарымен жауап берді. Мұның бәрі зеректігі мен білімге деген құштарлығын дәлелдейді.

Шошқа

Шошқаның басқа жануарларға қарағанда жоғары интеллект деңгейі бар екендігі дәлелденді. Оның интеллектуалды қабілеті үш жасар баланың қабілетіне тең. Пенсильвания университетінің ғалымдары оның проблемаларды шеше алатындығын растау үшін шошқаны компьютерлік ойындар ойнауға үйретуге тырысты. Тәжірибе соңында ғалымдар шошқалар ойындардың негізгі аспектілерін шимпанзе сияқты тез игерді деген қорытындыға келді! Бұл жануарлардың ұзақ уақытқа созылған есте сақтау қабілеті бар және олардың керемет иісі сезімі оларға трюфельді іздеуде ең жақсы болуға көмектесті. Шошқалар қоршаған ортаға тез бейімделеді, әйтпесе олар тірі қалмас еді. Қолға тез үйрену қабілеті оны үйдің ең сүйікті жануарына айналдырды. 

Қарғалар

Кейбір ғылыми ортада қарғалар маймылдарға қарағанда ақылды деп танылады. Мұны көптеген тәжірибелер мен тәжірибелер растайды. Бірақ қарғаның ең керемет қабілеті - бұл тамақ алу кезінде көрсетілген тапқырлығы. 

Мысалы, бұл құс пластикалық қораптан құрттарды алу үшін шнурдан ілмек жасай алады. Жаңғақтарды ашу үшін, қарғалар оларды жолдың бойына жаяу жүргіншілер өткеліндегі көліктердің доңғалақтарының астына лақтырады, ал ұрып кетпес үшін қарға бағдаршамның жасыл түсін жанғанын күтеді. Қарғалардың тілі күрделі: олар бір-бірімен қарым-қатынаста бірнеше «диалектілерді» қолданады. Оның үстіне, қарғалар ойын ойнап, түрлі амалдарды орындай алады.

Пілдер

Пілдер алғаш рет Африкада шамамен 23 миллион жыл бұрын пайда болған. Бұл кезде жылқылар шөпқоректі жануар болғасын, ғасырлар бойы жылқылармен тамақ үшін күрескен пілдер шөпқоректі жануарға айналады. Жасыратыны жоқ, пілдер табиғатта өз мақсаттарына жету үшін әр түрлі құралдарды қолдана алады. Тұтқында жүргенде олар тез дайындалады. Пілдің миында басқа жануарларға қарағанда шаршы сантиметрге жасушалар көп. Мидың бұл құрылымы оларға тезірек білуге және жақсы есте сақтауға мүмкіндік береді. Піл қызықты және таза жануар: ештеңе жемес бұрын, оны міндетті түрде жуып немесе кірден тазартады.

Орангутанг

Орангутандықтар өте күшті әлеуметтік байланысы бар топтарда өмір сүреді. Орангутандық аналар бірнеше жылдан бері балапандарын өсіріп, өмір сүру дағдыларын үйретіп келеді. Табиғатта олар пілдер сияқты мақсаттарына жету үшін көмекші құралдарды пайдаланады. Тұтқында болған кезде олар тез үйренеді. Мәселен, жеміс банкесін қалай ашуға болады. Тәжірибелер көрсеткендей, олар сөз тіркестерін пайдаланып сөйлемдер құрып, сол арқылы адамдармен сөйлесе алады.

Дельфиндер

Дельфиндер - бұл адамдардағы ең сүйікті сүтқоректілердің бірі. Жер бетіндегі ең ақылды жаратылыстардың рейтингінде олар адамдар мен шимпанзелерден кейін бәрін артта қалдырады. Дельфиндер бұрын адамдарға берілген қабілеттерін көрсетеді. Соңғы зерттеулер көрсеткендей, дельфиндердің ми мөлшері басқа жануарларға қарағанда денесіне қатысты 4-5 есе үлкен. Әрине, мидың мөлшері керемет зияткерлік қабілеттердің пайдасына күмәнді дәлел, бірақ бұл сүтқоректілерді рейтингте екінші орынға қоятын фактілер бар. Біріншіден, неокортекстің әртүрлі сипаттамалары (церебральды кортекс) - деректерді эмоционалды өңдеуге жауап береді, сонымен қатар дельфиндерге де тән. Екіншіден, олардың мінез-құлқы мен реакцияларын байқау адамдарға ұқсас: адамның айнадағы көрінісін тану, белгілі бір әрекеттерді игеру, қозғалыстар негізінде байланыс жасау және дерексіз ұғымдарды түсіну. Бірақ, өкінішке орай, бұл аквапарктегі дельфиндер ауыр психологиялық бұзылулардың құрбаны болып табылады.

Шимпанзе

Ал, бірінші орынға адамдарға физикалық жағынан да, ақыл-ой жағынан да өте ұқсас жануарлар жатады. Шимпанзе көмекші құралдар жасап, оларды тамақ өндірісінде қолдана алады. Олар аң аулау стратегиясын жасап, басқа туыстарымен ынтымақтастық орната алады. Олар ым тілін үйреніп, адамдармен сөйлесе алады. Бірақ, мүмкін, шимпанзенің ең таңғажайып қабілеті - бұл әртүрлі заттар мен белгілерді қолдана отырып, өз ойлары мен идеяларын білдіру қабілеті. Ғалымдар өздерінің интеллектуалды қабілеттері қатаң ережелері бар жақсы құрылған топтардың арқасында дамыды деп санайды.