«Төреғали ажырасып кетіпті» дегенге алғашында сенбеген едім. Өйткені екі баласы бар, тату-тәтті отбасы еді. Төкеңнің өзі де, әйелі Маржан да сыйласымға жақсы жандар. «Аға» деп сызылып тұрады.

Негізі, Төкеңдей құдайы көршім болғанына разы едім. Амал қанша, олардың ажырасқаны рас болып шықты. Шымқала ысып кеткен соң отбасымды алып Бурабайға бір апта демалып келіп едім, алдымнан осындай өсек шықты.

Жалпы, жақсылықтан бұрын жамандықты алдымен дуылдата айтатын халықпыз ғой. Үйге келіп шешініп, шайға отырғанымыз сол еді. Көршілеріміз бірінен кейін бірі сәлем берген болып келіп, Төкеңнің ажырасқанын сүйінші сұрағандай қылып жар салды. Сенгім келмеген, бірақ ақиқаты сол екен.

Арада бір күн өткен соң Төкеңнің өзі келді. Алдымен «Бурабай қалай екен, қалай демалдыңыздар?» деп хал-жай сұрасқаннан кейін, «жағдайды естіп жатқан шығарсыздар , солай болып қалды» деп күрсініп төмен қарады.

«Естуін, естідік. Бірақ өз аузыңнан естіген басқа. Не боп қалды, өзгеге үлгі болатындай отбасы едіңдер ғой» дедім.

Әйелім бажамның ашынасы болып шықты

«Әйел деген қойныңда жатқан сұр жылан, байқамасаң шағып алады» деп бекер айтпайды екен. Әйелім нағыз сұр жылан болып шықты» деп әңгімесін бастады Төкең.

«Әйелім бажамның ашынасы болып шықты. Үстінен түстім. Ұстап алдым. Жағдай осы. Ондай әйелмен қалай өмір сүруге болады. Сіңілісі үйленіп тойға барып келген соң, әйелім кәдімгідей өзгерді. Сіңілісінің күйеуі, яғни бажам жайлы жиі айтатын болды. Қандай көрікті жігіт. Қандай іскер. Сіңілімнің бағы бар, деген сияқты әңгімені жиі көңірсітіп отыратын. Бажам – Қызылорданың тумасы. Шымқаламен екі орта алыс емес. Әйелім «сіңілім әйтіп қалыпты, бүйтіп қалыпты» деп, Қызылордаға жиі баратын болды. Одан көңіліме ешқандай күдік келген жоқ. Сөйтіп жүріп жаттық.

Бажам да түрлі сылтау айтып Шымкентке жиі келгіштеді. Кейде үйге қонып, апталап жатып қалады. «Тірлік жасап жатқан бала ғой» деп ішімен ойлап қоямын. Бажам келген кезде әйелім гүл-гүл жайнап кетеді. Маған пісірмейтін тамағын пісіріп, «ішіп отыр, алып отыр» деп ішіне түсіп кете жаздайды.

«Е-е бажамды әйелім қатты сыйлайды» деп мен ішімнен риза болып жүретінмін. Сөйтсем ойлары басқа екен ғой. Мен жұмыстың адамымын. Таңертең кетіп, кешке келемін. Келсем бажам керіліп диванда теледидар көріп жатады. Әйелім айналсоқтап соның жанында жүреді.

Бір күні күннің ыстығы өтіп кетті ме, басым ауырып болмаған соң, жұмыстан сұранып түс әлетінде үйге қайттым. Екі балам жазғы лагерде. Үйде бажаммен әйелім қалған. Үйге келіп есікті тартсам жабық тұр. «Әйелім бір жаққа, бажам болса өз тірлігімен кеткен болды ғой» деген ойда есікті өз кілтіммен ақырын ашып үйге кіргенім сол еді, жатын бөлме жақтан бір қарбалас басталып кетті. Аяғымды шешпестен жатын бөлмеге ұмтылдым.

Көзім шыға жаздады: тыр жалаңаш әйелім халатын үстіне кие алмай әлек.

Ал бажам сейсепті беліне орап төсектен тұрып келе жатыр. Шамасы, екеуі де аяқ асты мен келеді деп ойламаса керек.

Осылайша әйелім мен бажамды төсекте жатқан жерлерінен ұстадым. Мұндай опасыздық бола ма? «Бажа емес, арамза екенсің. Ақ төсегімді ойрандадың. Қатынымды арбап, астыңа салдың», деп бетіне түкіріп, тыр жалаңаш қалпында тепкілеп үйден қуып шықтым.

«Салдақы, осы екен ғой, сенің Қызылордаға жиі барғыштап кеткенің. Көтің әбден қышыған екен, жезөкше. Ана ержетіп қалған екі балаңнан ұялсаң етті. Енді туғандарыңның, ана сіңіліңнің бетіне қалай қарайсың. Сука!», деп бір ұрып құлатып, тұншықтырып өлтіргелі жатыр едім, айқай-шуды естіген көршілер жүгіріп келіп ажыратты. Әйтпегенде, ақ төсегімді арамдаған әйелімді расында өлтіріп тастайын деп едім.

«Менде кінә жоқ. Ана бажаң мені арбап, алдап, астына салған. Басымды дулап тастады ма, білмеймін. Оның айтқанына көніп, дегенін істей беретін күйге түстім. Оның ойнасы болып қалғанымды білмей қалдым. Енді оны үйге жолатпа, кешір мені Төлеш, кешір» деп жылап әйелім аяғыма оралды.

Бірақ кешіре алмадым. Бәлкім, бөтен бір еркекпен жатып ұсталса, «бір сәттік сезімнің құрбаны болған шығар», деп кешірер ме едім.

Бірақ бұл менің бажамның ашынасына айналып тұр ғой! Қалай кешірем?

Ал бажам болса, үйге келіп араласып, дәм татып тұрып, осындай опасыздық жасап отыр. Ол екеуін кешіруге бола ма? Жоқ!

Екі балам да «әкеммен қаламыз» деді. Әйелімді қуып жібердім. Жүрсін енді қарабет болып. «Жаным деген, адал жарым деген әйелімнің істегені мынау, «екі аяқтыда бажа тату», деп жатушы еді, сөйткен бажамның жасағаны анау. Енді кімге сенерімді білмей қалдым. Жағдай осы аға», деп әңгімесін аяқтады Төкең.

Мен үндемедім. Тек Төкеңнің айтқанын «жөн-жөн» деп қостай бердім.

Сіз не дейсіз оқырман, әйелдікі түсінікті, жылы сөзге арбалып, түсіп қалған шығар. Ал бажаның иттік жасағаны дұрыс па?

Шалқар Досжан