Анам берген туған тілім,

Атам берген құрал тілім.

Ана сүті бой өсіреді,

Ана тілі ой өсіреді.

Ана тілің алпыс тілге татиды.

Әрбір халық өзінің ана тілінде ғана бақытты.

Ана тілі – бәріміздің анамыз,

Өйткені ол – ұлтымыздың анасы

Тіл туралы мақал-мәтелдер (туған тіл, ана тілі, қазақ тілі)

Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер - мәңгүрт.

Тіл мәртебесі - ел мәртебесі.

Тіл - достықтың алтын көпірі.

Тіл - ұлттың сүйенетін тамыры, сыйынатын тәңірі.

Халық үшін өзге тілде сөйлеу қауіпті емес, өзге тілде ойлау қауіпті.

Тілі өлген ел - тірі өлген ел.

Тіл - өлшеусіз қазына, өрісі кең әлем. Тілден тілдің кеңдігі болмағанымен, кемдігі жоқ.

Өз тілің - бірлік үшін, Өзге тілің - тірлік үшін.

Тіл сүйексіз болса да, сүйектен өтеді.

Тіл қоса алар жер мен көктің арасын, тіл айырар анасының баласын.

Тіл ақылдың - өлшемі.

Ішімдегінің бәрі тілімде, тілімдегінің бәрі түрімде.

Жақсы тауып айтар, жаман қауып айтар.

Ашынған тілді болар, ашыққан ұры болар.

Көнектей басыңа шүмектей тілің жау.

Тіл жүйрік емес, ой жүйрік.

Аузы құлып сандықты тіс ашпаса, тіл ашады.

Сөз қадірін білмеген - өз қадірін білмейді.

Ми ойлағанды тіл тындырады.

Құлаққа кірген суық сөз, көңіліңе барып мұз болар.

Туған ел – тұғырың,

Туған тіл – қыдырың.

Қазақтың ақылы – көзінде,

Қасиеті сөзінде.

Тіл — буынсыз,

Ой - түпсіз.

Тілі өлген ел – тірі өлген ел.

Еттен өткен таяқтан,

Сүйектен өткен сөз жаман.

Ішімдегінің бәрі тілімде,

Тілімдегінің бәрі түрімде.

Құр судан май шықпайды,

Құр сөзден мән шықпайды.

Аталы сөзге арсыз ғана жауап қайырады.

Аңдамай сөйлеген ауырмай өледі.

Орақты ора білмесең,

Қолыңды кесерсің.

Сөзіңді сөйлей білмесең,

Жолыңды кесерсің.

Ажал келмей жан шықпас,

Қысыр сөзден мән шықпас.

Тілі бардың тіріде ақысы кетпейді.

Жүйелі сөз —

Жүйесін табар;

Жүйесіз сөз —

Иесін табар.

Жақсының сөзі

Өлшеп, пішкендей,

Жаманның сөзі

Түйеден түскендей.

Тілден тілдің кеңдігі болғанымен, кемдігі жоқ.

Тіл – қылыштан да өткір.

Сөз бергенге ерме,

Бөз бергенге ер.

Сөз — бейнет болар,

Бөз — көйлек болар.

Ине көзінен сынады,

Шешен сөзінен сынады.

Жатып сөйлеген жігітке жараспайды.

Сөйлей білмеген кісіден

Үре білген ит артық.

Тілі алмасқа сөз айтсаң,

Адам таппас жауап айтар.

Аяғы жаман төрді былғар,

Аузы жаман елді былғар.

Тәрбие тілден басталады.

Басқа пәле тілден.

Бал тамған тілден у да тамар.

Малға кедей – жарлы,

Тілге кедей – сорлы.

Әңгіме бұзау емізер,

Бұзау таяқ жегізер.

Бас кеспек болса да,

Тіл кеспек жоқ.

Аузы құлып сандықты, тіс ашпаса тіл ашар.

Шешеннің тілі – шебердің бізі.

Ашынған тілді болар,

Ашыққан ұры болар.

Ашуың келсе — қолың тарт,

Айтпас жерде — тілің тарт.

Жақсы байқап сөйлер,

Жаман шайқап сөйлер.

Алажағым кетсе де,

Айташағым кетпесін.

Әділ сөздің зілі жоқ,

Көп көзінен өткен істің міні жоқ.

Біреу қасып айтады,

Біреу басып айтады,

Біреу жаны ашып айтады.

Найзалассаң, найзалас,

Тіл найзаңмен түйреме.

Тіл найзаңа түйреп ап,

Олай - бұлай сүйреме.

Өлеңді қосылып айтқан жақсы,

Сөзді тосып айтқан жақсы.

Сөз – көмек, тіл – құрал.

Тәрбие тілден басталады.

Тілін білмейтіндер емес, тілін білгісі келмейтіндер – мәңгүрт.

Тіземнен сүріндірсе сүріндірсін,

Тілімнен сүріндірмесін.