Ақыл - ауыс, ырыс - жұғыс.

Ақыл бастайды, аяқ тастайды.

Ақылды адам батпан-ақ,

Ақылсыз адам сасқалақ

Ақылды өтірік шаршатады.

Ақылдассаң - шешерсің,

Ақылдаспасаң - кем кесерсің.

Кешкі ой - нақыл, таңғы ой - ақыл.

Ақылдыға ишарат, ақымаққа таяқ.

Ақылдыны алысым деме,

Ақылсызды жақыным деме.

Ақылдының сөзінен енші алып қал.

Арзымасқа ақылынды тауыспа.

Ашу арындайды,

Ақыл артынан аяңдайды.

Өз ақылың ақыл-ақ, 

Кісі ақылы шоқырақ.

Жетең жаман болмаса,

Жете жарлы болмассың.

Малдан айрылсаң да, ақылдан айрылма.

Білімдіден ақыл шығар,

Ақылдан нақыл шығар.

Жетесі асыл арланбас,

Жеті атасына дарымай.

Көрік үйленгенше,

Ақыл өле-өлгенше.

Ашу шабыстырады, 

Ақыл табыстырады.

Кеңескен іс келісер,

Ақылы жақсы бөлісер.

Ар-ұят пен ақыл - мінез сауыты.

Пайдасыз нақыл - баянсыз ақыл.

Естілердің ақылын ескерген де есті.