Арон Атабек ауыр жағдайда ауруханаға түсті
06-10-2021
Арон Нутушев 1953 жылы 31 Қаңтарда Қалмақ АКСР совхоз төрағасының отбасында дүниеге келген.
Атабектің атасы қуғынға ұшырап, атылып кеткен. Әкесі Қазақстанды (Гурьев облысы) ерте жастан ашаршылық кезінде тастап, ГУЛАГ-тан аман қалды. Босатылғаннан кейін бұрынғы аман алып қалған досын еске алып, Үлкен ұлын Арон деп атады. Атабек Қазақстанға алғаш рет (1971 ж.) 18 жасқа толғанда келді. Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірген (1974). Оқуды бітіргеннен кейін Ленинград мемлекеттік университетінің моңғолистика және түркология кафедрасында аспирантурада оқыды, содан кейін Госкино және "Мектеп" баспасында редактор болып жұмыс істеді, бірқатар Алматы университеттерінде сабақ берді. Ақын, публицист, аудармашы ретінде қызмет етті, кино мәселелері туралы сыни мақалалар, сондай-ақ түркология мәселелері бойынша жұмыстар жазды. Сол жылдардың өзінде"Атабек" лақап атын қолданған.
Атабектен туған ұл Арон Атабек — қазақстандық оппозиция жетекшісі, ақын, публицист, саяси белсенді, Шаңырақ ықшам ауданындағы жаппай тәртіпсіздікті (2006 жыл) ұйымдастырғаны үшін және полицияны өлтіруге, сондай-ақ тұтқында кепілгер ұстағаны үшін айыпталған. Арон Атабектің полицейдің өліміне кінәлілігі дәлелденбеді. Алайда бұған қарамастан 2008 жылдың 5 қазанында Алматы қалалық соты Аронды 18 жылдық қатаң режимге соттады, бостандығынан айыру уақыты 2006 жылдың 17 шілдесінде басталды, мерзімі 2024 жылдың 16 шілдесінде аяқталуы тиіс еді. Алайда, ол күні кеше, 2021 жыл 1 қазан күні денсаулығына байланысты бостандыққа шықты.
«Шаңырақ оқиғасы». Арон Атабектің түрмеге қамалуы.
2006 жылдың 2 мамырында Атабек Бақай ауданында заңсыз салынған үйлерді қорғауға қатысып, ОПОН қызметкерінің таяқпен ұруынан тізе жарақатын алған. Ғимараттарды қорғау әрекеті сәтсіз аяқталады - сол жылдың 7 шілдесінде билік 500-ге жуық үйді бұза алды. Журналистер алдында сөйлеген сөзінде Атабек жұртшылықты өз бетімен салынған ғимараттар мен жатақханалар мәселесіне құлақ асып, билікті тұрғын үйлерді бұзуға мораторий жариялауға шақырды. ҚР Парламентінің депутаттарына 20 минуттық деректі фильм көрсетілді.
Үйлерді бұзу талпынысы аудан тұрғындарының полицейлермен және арнайы жасақ әскерлерімен қақтығысына ұласты, нәтижесінде тұрғындардың кепілдікке алған учаскелік полицей үстіне бензин құйылып өртенді. Полицей 12 тәуліктен соң күйіктен ауруханада көз жұмды.
Билік пен шаңырақ тұрғындары арасында медиатор рөлінде болған және ОПОН жасағының кезекті шабуылының нәтижесінде бас сүйек-ми жарақатын алған Арон Атабек өзінің серіктерімен Алматы қаласының Қалқаман ауруханасына жеткізілді. Алайда, Атабекті ауруханаға жатқызудан бас тартылды, 2006 жылғы 14 шілдеде шаңырақта азаматтық зардап шеккендерді ауруханаға жатқызуға жасырын тыйым салынғандықтан, Атабекті ұстау ауруханада жүргізілді, бірақ ауыр жағдайды ескере отырып және достарының сендіруімен Атабек әлі де қаладан шықпау шартымен уақытша босатылды. Медициналық көмек болмаған кезде жараланған Атабекке күтім жасауды туыстары үйде жүзеге асырды. 2006 жылдың 17 шілдесінде Арон Атабек куәгер ретінде жауап алуға шақырылды, бірақ ешқашан ІІББ ғимаратынан шығарылған жоқ.
2021 жылы 18 тамызда Павлодар облысындағы АП-162/1 түзету мекемесінде өтеп жатқан Арон Атабекке ҰААТ (ұлттық алдын алу тетіктері) қатысушылары 18 тамыз күні барып азаматтық белсендінің халін білді. [7] Оның адам аярлық күйге түскен суреті әлеуметтік желілерге тарап кетті.
Құқық қорғаушылар Аронды саяси тұтқын деп мойындайды, ал сот процесі мен үкімді саяси тапсырыс деп бағалайды. Аронның өзі кінәсін мойындамады және кешірім сұраудан бас тартты. Атабек өтеген мерзімінің жартысынан көбін карцер жағдайында және колониялар мен түрмелерде жалғыз қамауда өткізді. Оқшауланғанына қарамастан, Арон Атабек адам құқықтары, саяси режим және ҚР пенитенциарлық жүйесі тақырыптарында өлеңдер мен мақалалар жазуды жалғастырды. Әдетте, жарияланымдар кейінгі сотпен және күшейтілген ұстау түрмесіне ауыстырумен сәйкес келді. Осылайша, Атабекті Қаражал қаласының көшпелі соты 2009 жылғы қарашада жалпы мерзімін өзгертпей, аса қауіпті қылмыскерлер үшін 2 жылға бас бостандығынан айырды. "Әкімшілікке бағынбағаны үшін" Қазақстанда Президент режімін сынаған мақалалар мен өлеңдер интернетте жарияланғаннан кейін. Қолжазба интернетте жарияланғаннан кейін 2012 жылдың қараша айында "мүлікке қасақана зиян келтіргені" үшін қайта сотталды. 2013 жылдың қазан айында Қарағанды облысының кассациялық сотының шешімімен екінші 2 жылдық жаза мерзімі жойылды. 2014 жылдың сәуір айында АП-162/1 мекемесіне әкетілді, онда айып изоляторында ұсталды. ҚР билігіне Арон Атабекті қорғау мақсатында Халықаралық ПЕН-клубы және оның Еуропадағы бөлімшелері жүгінді. Халықаралық Амнистия ақынның түрмедегі жағдайына алаңдаулы болды.
Еске сала кетейік, Арон Атабек 2021 жыл 1 қазан күні денсаулығына байланысты бостандыққа шығарылды.