Бекарыс ШОЙБЕКОВ, айтыскер ақын, Түркістан облыстық мәслихатының депутаты:

Қоғам қандай болса, айтыс та сондай

- Бекарыс Ақсақалұлы, айтыскер ақындар қоғамға  баға берушілердің қатарынан екені белгілі. Ал сіз бүгінгі  қоғамды қалай сипаттар едіңіз?

- Біз өткен ғасырлардың көрінісін,  үнін  сол кездегі шығармалардан, ауыз әдебиетінен  көреміз. Әсіресе жыр мен дастандардан. Ауыз әдебиетінің бір бөлшегі ретінде айтыстан да  тарихи оқиғаларды көре аламыз. Алайда тарихи оқиғалардың нақты бағасын шығару қиын. Ол кездегі айтыстың жанры қазіргіден тіптен басқа. Мысалы Сүйінбай мен Қатағанның айтысынан біраз нәрсені аңғаруға болады.  Ал қазіргі заманның бет бейнесін белгілейтін айтыс - жалғыз жанр емес. Қазір айтыстан бөлек, жыр, терме, жазушылық бар. Мұның барлығын өнер деп қарауға болады. Олардан сол заманның  тіршілігі, тұрмысын аңғаруға болады.  Ол айтыскердің айтысынан, жазушының шығармасынан, жыр дастаннның тұла бойынан көрінеді. Бірақ ол  автордың көзқарасы. Яғни  бір ғана  адамның. 

Айтыс қоғаммен бірге келе жатыр. Қоғам қандай болса айтыс та сондай. Мен оны қазір әсірелеп,  біздің айтыс жарты ғасыр алдыға немесе кері кетті деп айта алмаймын.  Меніңше  қатар келе жатыр. Әр шығарма сол дәуірдің  перзенті. Сол секілді бүгінгі айтыс та қазіргі қоғамға өзінің үнін қосуда. Оның үстіне қазір ақындар өз ойын ашық айта алады. Демократиялық саясаттың нәтижесінде пікірін өткір, батыл айтып жатқан ақындар да бар.  Десе де айтыстың өнер, көркем шығарма екенін ұмытпауымыз керек.   Айтыс бастан аяқ сыннан тұруы шарт емес.  Саяси көзқарасын білдіру - ақынның басты міндеті емес. Орайы келсе әрине көркем тілмен айтуға болады. Алайда айтыскердің басты міндеті сахнада айтысты өнер ретінде дәріптеу.  Бұрындары  айтыскерлер арқылы елдің сөзі жоғарыға жетіп отырғаны рас.   Ал қазір айтыскер ақыннан бөлек кез-келген азамат өзінің сөзін билікке, тіпті президенттің өзіне тікелей жеткізе алады.  Сондықтан айтыс бірінші кезекте өнер ретінде дамуы керек және қазір осы бағытта дамып та жатыр.   

- Бір жылдары «Нұр Отан» партиясы айтысты саяси құрал ретінде пайдаланғысы келді. Ақындар да  айтыста партияны, оның ықпалын  жырлағаны бар. Қалай ойлайсыз, осы дұрыс болды па?

- Пайдаланғысы келді емес, пайдаланды. Негізі, одақтың төрағасы Жүрсін аға біреудің жетегінде кететін адам емес. «Нұр Отанмен» бірлесіп айтыс өткізуге де бірден бара қойған жоқ. Бірақ айтысты өткізуге күш, қаржы керек. Сондықтан партиямен ақыры келісімге келді. Бірақ «Нұр Отанның» айтысқа қойған талабы бөтен болған жоқ. Ол - елде жүргізіліп жатқан мемлекеттік саясатты насихаттау. Ал «оны насихаттамаған ақын айтысқа қатыспайды» деген шарт та болған жоқ. «Нұр Отан» айтысты ондаған жылдар бойы  қолдап келді. Саясатты, партияның жұмысын жырлау - ақынның шеберлігіне байланысты. Сол айтысқа қатысып «Нұр Отанның» ит терісін басына қаптаған ақындар да болды. Әркім айтыстан өзінше идеологиялық құрал жасағысы келетін шығар. Бірақ айтыскер ақын ол тұлға.  Кімді, нені жырласа да өзінің көзқарасын білдіріп,  бет бейнесін сақтап қала алады. 

- Кезінде өзіңіз айтыста сөз еткен Заманбек Нұрқаділовке ескерткіш орнатылғалы жатыр. Бұл қоғамның саяси көзқарастарының өзгеріп жатқандығын білдірсе керек.  Сол кезде осындай заманның туарын білдіңіз бе?

- Мен енді сол кезде  білдім деп сәуегейсімей-ақ қояйын. Ол сол кезде қисық сұраққа берілген қисық жауап болды. 

Назарбаевқа айтылған ода – жүректен шыққан сөз емес

- Ескерткіш демекші Түркістанда Н.Назарбаевтың ескерткіші тұр. Тұра бергені дұрыс деп есептейсіз бе? 

- Жалпы Түркістанда  біраз ескерткіштер бар. Бірақ бейберекет қойылған. Мысалы, қаланың қақ ортасында Қабанбай батырдың ескерткіші бар еді.  Жап-жақсы тұрған.  Кейіннен жолды кеңейтеміз деп оны қаланың батысындағы көпірдің астына апарып қоя салды.  Ана жерде қаптаған көлік. Ескерткішке адам жақындай алмайды. Негізі ескерткіш дегенді   түрлі іс-шаралар өткізу үшін аллея, саябақтарға қоюшы еді. Мысалы Республика сарайында  тұрған Абай  ескерткішінің алдында Абай оқулары деген секілді түрлі шаралар ұдайы өтіп тұрады. Ыңғайлы әрі жарасымды. Түркістанға әлі талай ескерткіштер қойылар. Жауапты мамандар сол кезде осы жағдайды ескерсе деймін. 

Ал енді Нұрсұлтан Әбішұлының ескерткішіне келетін болсақ, кезінде қаланың  ақсақалдары сол ескерткішті қоюға өздері ұсыныс жасап, қойдырған. Енді ол қарияларға  не дей аламыз?

- Кезінде Назарбаевқа жылдар бойы ода айтқан адамдардың біразы кейін сөзінен айнып,  мақтағандары  даттап шықты. Елбасыға ода айтқандардың ішінде сіз де болдыңыз. Қазір сол сөздеріңіз үшін қысылмайсыз ба?  

- Сайлау кезінде «елдің ұсынысын сен айт, балам» деп ақсақалдар қолқа салғасын айтқанмын. Ол жүректен шыққан сөз емес, саналы түрде айтылған пікір.  Қазақтар «Айтылған сөз атылған оқ» дейді. Өз сөзім өзімдікі. Мүмкін менікі қате шығар, бірақ айтылды. Сөзімнен секірмеймін. 

- Қазір Тоқаевқа қатысты осындай ұсыныс түссе айтасыз ба?

- Ойланамын. 

- Назарбаевпен бетпе бет жолықсаңыз, ол кісіге не айтар едіңіз?

- Мүмкін ұзақ әңгімелесетін шығармыз. Мен ғана емес, талай адам ол кісімен жолығып, көп нәрсені сұрағысы келетін шығар. 

- Жалпы қазір қоғам Назарбаевқа әділ баға беріп жатыр ма?  Әлде пікірлер әлі де өзгереді ме? 

- Әлі мың өзгереді. Пікірлердің 60 пайызы жағымсыз екен деп, солай баға бере салуға болмайды.  Шындық көп,  ақиқат жалғыз. Шындықтан ақиқатты сүзіп алып шығу оңай емес. Меніңше сараптап, ақылмен берілген баға - сол әділ баға болады деп ойлаймын.

Парламент - ойланбай бара салатын жер емес

 - Қазір Парламентте Аманжол Әлтаев, Ринат Зайытов секілді айтыскерлер отыр. Сіздің де орныңыз Парламентте деп ойламайсыз ба?

- Білмеймін, оны ойланып көрмеппін. 

- Шындығын айтқанда оларды биліктің өзі апарып қойды ғой. Неліктен деп ойлайсыз? 

- Бұл туралы «Аманат» партиясының үміткерлерді ұсынатын съезінде  партияның төрағасы Е.Қошанов: ұлттық идеология, мәдениетке қатысты мәселелерімізді Аманжол, Ринаттар арқылы жасайтын боламыз деп анық айтты. Ақындарды осы мақсатпен билікке әкелген шығар. 

- Негізі, айтыскер ақындардың Парламентте болғаны дұрыс па?

- Ол жерде қоғамның әртүрлі өкілдері болғаны дұрыс. Себебі онда сан түрлі  саланың мәселесі қаралады. Бұрынғы Парламенттің құрамын  қарасаңыз көпшілігі  кәсіпкерлерден тұрды. Бірақ нәтижесінде еліміздің кәсіпкерлік саласы  шыңына шығып кеткен жоқ қой. Талай сала ақсады. Сондықтан Парламентте әр саланың білікті адамдары болғаны дұрыс. Бір сөзбен айтқанда қаймақтары бару керек. 

- Аманжол Әлтаев, Ринат Зайытовтар Парламентте  түрлі мәселелерді көтеріп,  дүркін мәлімдемелер жасап жүр. Жалпы сіз олардың депутаттық қызметтерін қалай қабылдап жүрсіз? Сізге олардың кейбір әңгімелері популистік болып көрінбей ме?

- Екеуі де белсенді депутат. Олардың мәлімдемелерінен ешқандай популизмді көріп тұрған жоқпын. Атақ керек болса ол екеуінде онсыз да бар. Олар жай ғана өздерінің депуттатық міндеттерін атқарып жүр. 

- Қазіргі Парламенттің ішінде 10 шақты депутатты ғана ел-жұрт таниды. Қалғандарын білмейді. Бұрынғы шақырылымның  құрамын қарасақ Амангелді Айталы, Шерхан Мұртаза, Марат Оспанов секілді танымал кісілер болған.  Қазіргі Парламенттің құрамын бұрынғысымен салыстырсақ, деңгейлері қандай?

- Қазіргі Парламенттің сайланғанына 1 жыл енді болады. Сондықтан оған дәл қазір нақты баға беру қиындау. Жалпы, жұмыс жүріп жатыр. Бірақ мәселе нәтижеге келіп тіреледі. Ия, бұрын Парламентте  атақты адамдар болды. Барлығы елдің сөзін  жеткізе білді. Аяғында билік олардан шошып кетті. Сөйтіп билікте Шерхан, Айталы ағаларымыздың бірі де қалған жоқ. Одан кейінгі құрам баршаңызға белгілі. Себебі олар қайта-қайта түсе бергендіктен жұрт жаттап алды. Ал қазіргі Парламент қатты өзгерді. Белсенді оншақтысын ғана айта алғанымызбен, қалғандары жұмыс істемей отыр деген сөз емес. Не болса да 2-3 жылдан кейін бет-бейнесін көреміз.  

- «Осылар  Парламентте отыруы керек еді» деген 5 адамды атап бере аласыз ба?

- Парламентке біздің өңірімізден барған депутаттардың барлығы білікті азаматтар. Мысалы Қайрат Балабиев біз айтып отырған тұлғалардан аз жұмыс істеп отырған жоқ. Тимур Қырықбаев та үлкен әрі өзекті мәселелерді қозғап жүр. Ал енді сіз сұрап отырған 5 адамды ойланып көрмеппін. Дәл қазір атап бере алмаймын.  

- Өзіңіз мәслихат  депутатысыз. Бұған дейін мәслихатта айтыскер ақын болмағандықтан шығар, сіздің халық қалаулысы атануыңызға ел қатты қуанды. Халықтың ақтаңгер ақыны мәслихаттың жұмысына жаңалық енгізетін шығар деген үмітпен қарады.  

- Елде ондай пікірдің болатыны рас. Дегенмен Парламенттің де, мәслихаттың да өзінің жұмыс регламенті бар. Ол жерге барғасын соның ережесімен, тәртібімен жұмыс жасайсың. Енді мен оның ережесіне өзгеріс енгізіп жібердім деп айта алмаймын. Онсыз да мәслихатта елдің ойын, проблемасын айтуға, көтеруге, ұсыныс жасауға үлкен  мүмкіншілік берілген. Сол мүмкіндіктің барлығын шамам жеткенше пайдаланып жатырмын. 

- Мәслихат өзіне берілген мүмкіндікті толық пайдаланып жатыр ма әлде жалпы алғанда жұмысын ширататын, құзырын кеңейтетін тетіктер қажет пе?

- Мәслихаттың ұнамды тұсы - уақытша  комиссиялар көп  құрылады. Мысалы, күн тәрбітінде спорт мәселесі болатын болса уақытша комиссия құрып, спорт нысандарының барлығын аралаймыз, көзбен көреміз. Тек басшысымен емес, қызметкерлерімен түгел жүздесеміз. Негізі, әр мекеме өздерінің проблемаларын және оны шешу жолдарын өздері біледі. Тек  соны жоғары жаққа жеткізе алмайды. Хат жолдайтын шығар, бірақ хат деген бір жерде қалады ғой. Сондықтан олар бізге тікелей жеткізе алады. Аралап болған соң айтылған мәселелерді  талқылаймыз. Менімше бұл ең тиімді тәсіл. Бәріміздің көңілімізден шығып отыр. Осы жүйені жалғастыра беру қажет.

 - Парламентке қазір ұсыныс түссе ойланбай баратын шығарсыз? Қанша дегенмен депутаттық тәжірибеңіз бар ғой...

- Мен еш жерге ойланбай бармаймын. Әсіресе, Парламент - ойланбай бара салатын жер емес. Алдымен сен ол жерге лайықтысың ба, дәрежең жете ме деген нәрсені ойлауың керек. 

 - Дегенмен барар ма едіңіз?

- Білмеймін, қиялдағанды ұнатпаймын. 

- Ал туған жеріңіз Отырар ауданынан, Түркістан қаласынан сайлауға түсіп,  әкім болу ше?

- Дәл қазір ондай ойым жоқ.  

Оқушыны емес, мұғалімді оқытумен  әлекпіз 

- 2015 жылы Түркістан қалалық білім бөлімін басқардыңыз, қиын болмады ма?

- Бұл саланы басқару өте қиын, күрделі. Өйткені оның үлкен проблемалары көп. Бірінші мәселе - білім сапасы. Оған жауап беретін екі нәрсе бар. Біріншісі  ұстаз, екіншісі оқулық. Кеңес Одағы тарар тұста еліміз білім сапасы тұрғысынан, кітап оқу жөнінен әлемдік үштікке кіреді деп айтылатын. Ал қазір әлемдік рейтингпен алсаңыз Қазақстанда білім деңгейі әлдеқайда түсіп кетті. Мектептегі білім сапасы нашар. Ұстаздарды қайта-қайта оқытып, біліктілігін көтерумен алысып кеттік.  Осы қызметте жүргенде ұстаздардың білімі неге төмен деген сұрақты қатты зерттедім. Мәселе арыда екен. Елімізде әлеуметтік жағдай нашарлаған кезде  мектептегі мұғалімдердің жартысы базарға сауда жасауға кетті. Олар ес жиып, етек жинаймын дегенше базардағы  өзге адамдар, басқа мамандық иелері әлеуметтік тұрмысын түзеп, мемлекеттік мекемелерге жұмысқа орналасуға тырысты. Сөйтіп жағдай бақылаусыз қалған. Талай адам жекеменшік оқу орындарын бітіріп, одан қала берді сырттай оқып, дипломды сатып алды. Ал білім ошақтарында мұғалім жетіспегендіктен, оларды жұмысқа жаппай ала бердік.  Міне, осындай мұғалімдер білімнің сапасын түсіріп жіберді. Сол кезде қоғам болып, мемлекет болып жіберген қателіктеріміздің қазір өтеуін өтеп жатырмыз. 15 жылдан бері  оқушыны емес, мұғалімді оқытумен    алысып келеміз.

- Нәтиже бар ма?

- Нәтиже бар. Қазір директорларды 9 айлық курс арқылы оқытып жатыр. Аз уақыт емес. Бірақ мәселе осы оқытылып жатқан бағдарламаларда. Сол тұстарда билікке «модный» министрлер келді де Кембридж, Оксфорд деген сияқты  «модный» бағдарламаларды енгізді. Әрине олардың ұтымды жақтары да бар, бірақ бізге сәйкес  келмейтін тұстары көп. Жаңа бағдарлама деп  мектепте бағалау жүйесін өзгертіп тастадық. Баяғы 2,3,5 деген баға жоқ. «Оқуға ұмтылды», «талпынды» дейді. Осы баға ма енді? Сосын электронды күнделікті енгіздік.  Ол кейде толады, кейде  толмайды. Балаңның бағаларын  дұрыстап та көре алмайсың.  Баяғы күнделікті қалдыру керек еді. Ол - кәдімгі құжат. Сосын  оқулыққа қатысты дау көп. Бір оқулықтың 30 пайызы қате болуы – оқушы бағдарламаны түсінбеді деген сөз. Сол себепті оқу бағдарламасын түбегейлі қайта қарау керек. Президенттің жанынан комиссия құрып, оған өкілеттілікті, уақытты аямай беру керек. Оқу бағдарламасын  бір жолға түсірмей білім сапасы да ретке келмейді. 

- Бізде жаңа министр келе сала реформа жасайтын әдеттері бар. Қалай ойлайсыз, Қазақстанда  білім саласында тәуір министр болды ма?

- Рас айтасыз. Біздегі министрлер реформа қуалап, білім саласының былығын шығарды.  Министрлердің ішінде Асхат Аймағамбетовтың кезінде білім саласы дұрыстала бастады деп айта аламын. Айталық «Педагог мәртебесінің» айқындалуы.  Бұл мәселені талай министр  атқармақ түгілі айта алмай кеткен еді. 

- Түркістан облысының аудандық білім бөлімдерінен қазір тексеріс нәтижесінде қаншама миллиардтардың қолды болғаны анықталып жатыр. Тексеру жалғасуда. Демек, әлі жымқырылған қаржы бар деген сөз. Сіз қызмет еткен жылдары осындай былықтар байқалмады ма?

- Ойыңызды түсіндім. Бұл жағдай тек біздің облыста ғана емес, Қазақстанда түгел бар. Және оны  тексеріс органдарының білмей қалуы мүмкін емес. Мысалы мен қаржыгер емеспін. Керек десеңіз, мектеп директоры да финансист емес. Олар бухгалтерлік бағдарламаларды білмейді. Ал шикіліктің барлығы сол қаржы бөлімінен, соған жауапты мамандардан шығып отыр. Бұл жағдайлар арыз-шағымдардың нәтижесінде енді ғана сыртқа  шығып отыр.  Мұны бір мектеп жасап отырған жоқ. Барлығын жасап, қарап отырған үлкен жүйе бар секілді. Менің таңқалғаным бұл былықтар бір, екі жылдың айналасы емес, кемі  10 жылдың көлемінде болып отыр. Жыл сайын ревизор мектептерді бір ай бойы тексереді. Осынша уақытта неге олар осы кемшіліктерді көрмеген? Соған қарағанда,  олар мұның барлығын білген деген күдігім бар. Сондықтан алдымен ревизорлардың өзін тексеру қажет.  

Көп ақындар  ізденгісі келмейді

- Жүрсін аға сізді мықты айтыскерлердің бірі ретінде мойындаса, Шорабек ақын  сізді  «айтыстың киллері» деп атады. Ал сіз өзіңіз  Тәуелсіздік алғалы еліміздегі ең мықты деген үш айтыскер ақын деп кімдерді атар едіңіз?

- Құдайға шүкір, бізде керемет ақындар көп. Ертеректе Әселхан, Тәушен апаларымыз айтыстың мәнін келтірсе, одан кейінгісі  Мұхамеджан Тазабековты ел көп айтады. Айтыс әлеміне Мэлс Қосымбаев ерекше батыс стилімен келіп, жанартау болып атылды. Сәні мен әні жарасқан Аманжол ағамыз керемет айтыстар көрсетті. Мұхтар Ниязов та  керемет ақын. Жандарбек Бұлғақов, Мақсат Аханов сынды мықты ақындарымыз  бар. Мықтыларды үшеу емес, ондап айтуға болады. Олардың  барлығы айтыстың бояулары болғандықтан бөліп жара  алмаймын. 

- Бір ақын айтыпты ғой, «Бекарыстан таяқ жемеген ақын жоқ шығар» деп. Ал өзіңіздің айтыста  оңбай жеңілген кезіңіз болды ма?

- Кейбір айтыстарда қарсыласыңнан балың кем болмаса да, іштей олардан деңгейіңнің төмен болғанын сезіп тұрасың. Сондай айтыстардың қатарына  Мұхтар Ниязовпен,  Ринатпен, Сарамен өткен айтыстарды атар едім.  

- Телеарна арқылы бүкіл айтыстарыңыздан біреуін көрсетейік десе таңдауыңыз қай айтысқа түсер еді? 

- 2010 жылы Мұхтар Ниязовпен  болған айтысты таңдар едім. Халық оны  қайталап көруден жалықпайды-ау деп ойламын. 

- Көкпарды сүйетін ақын екеніңізді білеміз. Айтыңызшы, соңғы жылдары қырғыздарға көкпардан да, айтыстан да есе жіберіп жүрген жоқпыз ба..

- Жаппай көкпардан біз қырғыздарға есе жібермейміз. Ал командалық көкпар оларда қатты дамып кеткен. Бір Қызғызстанның өзінде 800 команда бар деп естігенмін.  Сосын көршімізде мықты аттар көп. Олар Ресейден, Еуропадан мықты жылқыларды  бізден бұрын тасыған. Сондықтан командалық көкпардан олардың  мықты екенін мойындауымыз керек. 

Ал енді айтысқа келетін болсақ, қырғыз  айтысының табиғаты  өзгешелеу. Бізге белгісіз  жанрлары бар. Оған 1995 жылы қазақ айтыскерлерімен бірге   Манастың тойына барғанда көз жеткізгенмін. Оларда  алдымен сахнаға жалғыз шығып 15 минуттай өзіңді таныстырасың. Екінші рет шыққанда берілген тақырыпқа сай өнер көрсетуің керек. Осы екі сыннан өтсең ғана айтысқа жібереді. Қазір бәлкім өзгерген шығар.  Жалпы, соңғы жылдары қазақ пен қырғыздың айтыс өнері бір-бірімен жақындасып келеді. Әсіресе Қырғызстанда қазақ ақындарының қатысуымен өтетін айтыстар жиіледі. Өз басым Қырғыстанға барып 4-5 рет айтыстым. Көрермендер де екі жақтың ақындарына үйренісе бастады. Тіпті қазақтың домбырасымен, қазақша мақаммен   айтысатын қырғыз ақындары шықты.  Сондықтан қазақ немесе қырғыздың айтысы жоғары деп айтуға болмайды, екеуінің де  өзіндік ерекшеліктері бар. 

- Қырғыз ақпарат құралдарында  қазақ айтысы шоуға айналып кеткен, ақындар алдын-ала келісіп алады, сөздері жаттанды,  суырып салма өнері жоқ деген сынды сыни пікірлер айтылыпты.  Айыр қалпақты ағайынның айтысымызға сырттай берген осындай бағасына келісесіз бе? 

- Шоу, алдын-ала келісу дегенді көзбен көріп, қолмен ұстамаған соң оның бар-жоғын айта алмаймын. Ал жаттандылықтың орын алғаны рас. Ақындардың барлығы әлеуметтік мәселені айту керек, қоғамның сөзі осы екен деп тек проблемадан құралған айтыстарды жасап алды. Ол басында көрерменге де ұнап жүрді. Бірақ кейін жұрт одан жалыға бастап, шынайы айтысты іздеуге көшті. Әрине, айтыста ыңғайы келсе проблемаларды да айтқан жөн. Алайда айтыс негізінен  қалжың, қағытпадан тұруы керек. Бұл қазақ айтысының байлығы - синкретті жанр деп аталады.  Айтыс та уақыттың талабымен өзгеріп отырады ғой. 

- Тоқсаныншы жылдардағы айтыста әр-түрлі мақамдар көп еді. Қазір ақындар айналдырған үш-төрт мақаммен айтыса беретін болды. Неге? 

- Ия, ол кезде өңірге байланысты әркім әр-түрлі мақаммен келді. Кейбіреуі тіпті әнге де салды. Бірақ, кейін ақындардың жауаптасып айтысқанға, ой тоқығанға ыңғайлы нағыз айтыстың мақамдары шықты. Сөйтіп елдің бәрі сол жайлы мақамға көшті. Негізінде  ізденсе қазақта талай әуендер бар ғой. Көп ақындар  ізденгісі келмейді. Кемшіл тұсымыз осы болып тұр.

- Қай ақындармен жақсы қарым қатынастасыз?

- Жалпы алғанда барлығымен, әсіресе, көршілес Сыр елінің ақындарымен байланыс жақсы. 

- Ақындардың арасында бөліну бар ма?

- Өз басым ешкімнен бөлініп кеткен жоқпын. 

- Бүгінгі қазақ айтысына қандай өзгерістер керек деп есептейсіз?

- Айтыс даму үшін тұрақты түрде қолдау көрсетіп отыру керек. Қазір мектепте айтыстар жүйелі ұйымдастырылып келеді. Бұл жақсы бастама. Сондай-ақ, әр аймақ өздерінде айтысты жиірек өткізіп тұрса жастарды елге көбірек танытып, ақындарды шыңдар едік. Байқасаңыз қай өңірде айтыс көп өтеді, сол өңірдің ақындары ширақ. Мысалы, Сыр елі дүркін-дүркін айтыстарды көп өткізеді. Күзде тіпті  олардың айтысына барып үлгермейсің. Күн   сайын өтіп жатады. Соның нәтижесінде  қазір қызылордалық ақындар  мықты болып тұр.

2015 жылы «Нұр Отан» партиясының ХVI съезінде айтыскер ақын Бекарыс Шойбековтың  Елбасыға ұлттық өнерге, оның ішінде айтысқа жасап отырған қамқорлығы үшін алғыс айта отырып жолдаған  жүрекжарды өлең шумақтары:

            «Ақтарсам көкіректен шыншыл жырды,

            Қазағым татулықпен тіл сындырды.

            Дағдарыстың дауылы біз түгілі,

            Талай алып елдерді күрсіндірді.

            Елбасы көшті бастап келе жатыр,

            Күнібұрын бағдарлап тылсым күнді.

            Алты алашқа керегі ел бірлігі,

            Бейбіт күн көгімізде күлсін нұрлы.

            Сондықтан өзіңізге ұсынбақшы

            Қалың ел екі тізгін, бір шылбырды.

            Біздің жол бабалардан жалғасқан із,

            Жатпайды қын түбінде алмас нағыз.

            Қашан да жаныңызға тірек болған,

            Қолдаңыз жұртыңызды, қорғаштаңыз.

            Қаншама асулардан адастырмай

            Аман-сау алып өткен марқасқамыз.

            Тағдырын жұртым сізге тапсырып тұр,

            Тағы да тәуекел деп, жол бастаңыз».