Алдымен «жаһандық жылыну деген не ?» сұрағына жауап берейік. Бұл терминді алғаш рет геолог және популяризатор Уоллес Брокер ұсынды. Science журналында 1975 жылы «Климаттың өзгеруі: біз жаһандық жылуға жақындадық па?» мақаласында жазған. Брокер бұл еңбегінде Жердегі температураның көтерілуі, күннің күр ысыуы туралы жазды. 1880 жылдан бері Жердегі орта температура 0,85 градусқа көтерілген. Ғалымдардың пайымдауынша соңғы онжылдықта бұл процесс тоқтамаса, онда Жердегі температура 2,6-4,8 градусқа көтерілуі мүмкін. Яғни бұл біздің планетамыз үшін үлкен қайіп. Оны – климаттық баланстың бұзылысы деп атайды. Соңғы мұздық еруден кейін бұл процесс жоғарлай түсті. Және де бұл өзгерістер адамның және планетаның қалыпты өміріне үлкен өзгерістер және кері әсерін тигізуі мүмкін.

Адамдардың климатқа әсері қандай?

Біріншіден, бізге Жерде өмір сүруге неге қолайлы? Астрономиялық факторларды және планеталарды есепке алмасақ, біздің планетамызда ғана тіршілік иесі – су бар. Су – адам өмірінің ажырамас бөлігі, табиғаттың бастауы. Яғни, сусыз бізде жоқпыз. Егер де Жер құрғақ болғанда, онда атмосферадағы температура -15 градустан көтерелімейтін еді. Ол немен байланысты десеңіз, атмосферадағы су буы күннің тікелей сәулесінен бізді қорғайды. Мұны парниковый эффект деп атайды. Су буы – ең маңызыды газдық әсер. Басқа екеуі – көмірқышқыл және метан олар өте аз көлемде. Бірақ көмірқышқылгаз маңызды рөл атқарады. Егер көмірқышқылгаз атмосферада аз көлемде болса, онда температура төмендейді. Ал егер жоғарласа, онда температура да жоғарлап, «жылы» метан газы да көбейеді. Осылайша көптеген ғалымдардың көзқарасынша, атмосферадағы көмірқышқылгаздың өзгерісі климатпен тікелей байланысты болады. Яғни климат та өзгереді. Бұдан 200 жыл бұрын, өнеркәсіптік төңкеріс басталғанда, атмосмерада 280 ррм көмірқышқыл газы болған. Бірнеше жылдар бұрын бұл көрсеткіш 400 ррм көрсетті және әрі қарай өсуде. Соншама көмірқышқыл газ саны минималды түрде 800 жыл бұрын болған. Яғни, басты себеп, метанның атмосферада көбеюі. Өнеркәсіп, энергетика және транспорт оған басты мысал. Соған қорынытынды – мұның бәрін тез арада азайту қажет.

Жаһандық жылумен қалай күресуге болады?

Ең бастысы, біз Жер шарының адамдары – ауаға көмірқышқыл газды тастауды азайту керекпіз. Органикалық заттарды шіруден сақтап, оларды табиғатқа ешқандай әсерін тигізбейтіндей етіп өндіру. Мұхиттар мен құрлықтарды тазалықта сақтау. Қоқыстар шіріп, үлкен көлемде көмірқышқыл газдар мен метанды бөліп, ауаны ластайды. Ал өсімдіктер осындай шіріктермен қоректенеді. Адамдар орман өсіруден бас тартып, оларды керісінше ағаштарды кеседі.Олардың қалдықтары шіріп, тағы да көмірқышқыл газ пайда болады. Бұдан екі есе қауіп пайда болады. Адамдар  табиғаттық балансты жою алдында, оны дереу тоқтату қажет.