Қазір жас жұбайлардың арасында «жүктілікті жоспарлау» тақырыбы басты орында. Расымен де, жүктілікті жоспарлау деген не? Оған арнайы жоспар құра ма? 

Жоспарлы жүктілікке дайындықты кем дегенде 3 ай бұрын бастауы керек — медициналық тексеруден өту және өмір салты мен тамақтануды дұрыс ұстану керек. Қандай да бір аурулар, мысалы, жыныстық инфекциялар анықтал¬ған жағдайда осы мерзімге емдеу уақыты қосылуы керек. Мұндай тәсілде жүктіліктің қолайлы ағымына және дені сау баланың туылуына үлкен үміт артуға болады. Осы маңызды оқиғаға дайындық бірнеше кезеңнен тұрады және олардың әрқайсысы маңызды рөл атқарады.

Ең алдымен толық тексерістен өту қажет

— Жүктілікті жоспарлау кезінде медициналық тексерістен өтуі қажет. Ер адам мен әйел адамның жыныстық жолмен берілетін аурулардың, сондай-ақ гепатитпен ауыратынын тексеру маңызды. Ол үшін гинеколог пен урологқа бару қажет. Оң нәтиже алған жағдайда емнен өту керек, себебі мұндай аурулар жүктілікке кедергі келтіруі немесе асқынуы мүмкін. 

— Кез-келген созылмалы ауру болған жағдайда ата-анасының біреуінде оны емдеу немесе тұрақты ремиссияға қол жеткізу қажет. Созылмалы аурумен тек ер адам ғана ауыратын болса да, ол жыныстық жолмен берілмеген жағдайда да емделу қажет. Өйткені ауру кез¬келген уақытта қозады, ал егер бұл уақытта жүктілік, пайда болған жағдайда онда болашақ анаға да жұғуы мүмкін. 

— Егер емдеу дәрілерді, әсіресе антибиотиктерді, стероидтарды немесе гормоналды препараттарды қабылдауды ұйғарса, емдеуші дәрігерден қабылдауды аяқтағаннан кейін қанша уақыт өткеннен кейін жүктілікті пайда болған жағдайда жоспарлау мүмкіндігін анықтау қажет.

Қажетті талдаулар мен зерттеулер Ерлер мен әйелдерге: 

— Қан тобын және резус-факторды анықтау — мүмкін болатын резус--конфликт туралы білу үшін қажет. 

— Егер сізде туған-тумаластарыңызда тұқым қуалайтын аурулар болса немесе жүктілік 40 жастан асқан ер адамнан жоспарланса, әлде әйел 35 жастан болса, сондай-ақ жүктілік жыл бойы туындамаса, генетик маманға жүгіну қажет. 

Әйелдерге: 

— Флюрография - туберкулезді және сүт бездері мен ісіктерді болдырмау үшін жасалады. 

— Кіші жамбас ағзаларының УДЗ — жатыр патоло¬гиялары мен аналық бездердің жағдайын анықтауға мүмкіндік береді. 

— Жүктілік кезінде асқынуы мүмкін кейбір ауруларға антителаға талдау жасау, егер олар болмаса, онда вакцинация жасау керек болуы мүмкін. 

— Несеп¬-жыныс жүйесінің ауруларын анықтау үшін несеп талдауы -¬ бүйрек, қуық және несеп шығару жол¬дары жоғары жүктемемен жұмыс істейді, сондықтан бар ауруларды емдеу керек. 

— Гармондарға қан талдауы ¬- егер әйелде тұрақты емес етеккір, артық салмақ, анамнезде үзілген жүктілік болса, қажет. 

— Жыныстық инфекцияларға талдау — хламидий, уреаплазма, микоплазма, гарднерелла, трихомона¬далар болуы, уретрадан және цервикальды каналдан алынған жұғындыларды зерттейді. 

Ерлер: 

— Жыныстық инфекцияларға талдау. 

— Спермограмма -¬ сперматозоидтардың саны мен қозғалысын анықтайтын, жүктілік бір жыл ішінде туын¬дамаса, тағайындалуы мүмкін. Басқа мамандардың кеңестерін талдау және зерттеу нәтижелері бойынша тағайындалады. Зерттеулер ті¬зімі өте үлкен болып көрінгеніне қарамастан оларды қысқа мерзім ішінде әдеттегі емханалар мен әйелдер консультацияларынан өтуге болады.

Әйел үшін екінші кезең – ағзаны жүктілікке, ал ер адам үшін тұжырымдамаға дайындау 

– Зиянды әдеттерден құтылыңыз. Темекі шегуді, алкогольді ішімдіктерді үнемі қабыл¬дауды, есірткіні қабылдауды болашақ ата-аналар құтылуы тиіс. Біріншіден, мұндай әдеттер ағзаны тұтастай әлсі¬ретіп, бірқатар созылмалы ауруларға алып келеді. 

Екіншіден, олар ұрықтың дамуына ұрықтан кейінгі алғашқы күннен бастап жағымсыз әсер етуі мүмкін, сондықтан олардан алдын ала құтылу керек. Зиянды әдеттерден бас тарту алдымен стресс тудыратынын ескеру керек, оны жүктілік кезеңінде емес, жүктілік басталғанға дейін ойлану керек.

— Салауатты өмір салтын жүргізіңіз. 

Жағымды көңіл-күй, ұйқы және демалыс режимін сақтау, қалыпты дене белсенділігі, таза ауада се¬руендеу, тамақтанудың теңдестірілген рационы — салауатты өмір салты болашақ ата¬-аналар үшін маңызды болып табылады. Олар түрлі сынақтарды бастан өткеріп, өз денсаулығына үнемі қамқорлық жасағаны пайдалы әдетке айналуы тиіс. 

— Жүктілікті жоспарлау кезінде дұрыс тамақтану рационын әзірлеңіз. 

Баланың денсаулығы тек жүкті және бала емізетін әйелдің тамақтануына ғана емес, сонымен қатар ата-анасының екеуінің де диетасына да байланысты. Сонымен қатар әйел алғашқы айда өз жүктіліктері туралы білмейді, ал бала ағзасының өмірлік маңызды жүйесін қалыптастыру басталады. Сондықтан жекелеген қоректік заттардың, минералдардың және витаминдердің (нутриенттердің) жетіспеушілігінің алдын алу керек. Дәрігерлер жиі фолий қышқылы бар витаминді-минералды кешендерді қабылдауды болжанған жүктілік алдында 3 ай бұрын бастауға кеңес береді. 

Үшінші кезең — жүктілікті жоспарлауды аяқтау 

Егер ол бірінші әрекеттен кейін болмаса, үмітті үзбеу керек. Жыл бойы жүктілік болмаған жағдайда маман¬дардың көмегіне жүгіну қажет. 

Егер осы кезеңде жүктілік туындамаған жағдайда немесе болашақ ата--аналардың біреуінде репродуктивті функцияның бұзылуын (мысалы, етеккір циклі) анықтауға негіз болатын денсаулықта ауытқулар бай¬қалса, онда тиісті дәрігерге барып, оған жүктілікті жоспарлау туралы сұрақтар қоюы қажет. 

Жүктілікті жоспарлаудың барлық кезеңдері маңызды. Оларды елемеуге тырысыңыз. 

Жүктілікті жоспарлау сіз үшін ұзақ болып көрінсе, болашақ баланың денсаулығы туралы ойланыңыз. 

Болашақ баланың денсаулығы тек ата-аналардың әл-ауқаты, табыстылығы мен бақытына ғана байланысты. Ал мұның бәрі мықты денсаулықсыз мүмкін емес.