Мәжіліс депутаты Болатбек Әлиев әлеуметтік желідегі парақшасында Шымкентке метро қажеттігін жазып, осы мәселені талқылауды ұсынды. Депутат былай дейді:

 --Соңғы жылдары Шымкент қарқынды дамып, шекарасы кеңейіп келеді. Бұл қала агломерацияға айналып, урбанизация және субурбанизация үдерістері күшейіп жатыр. Яғни, Шымкент – дамуын тоқтата алмайтын қала. Әр бес, он жыл сайын қаланың қалай өзгеріп жатқанын анық байқауға болады.

Алайда қала өскен сайын, көлік инфрақұрылымына түсетін жүктеме артып келеді. Бүгінде Шымкент көшелеріндегі көлік саны шектен тыс көбейді, ал жолдар мен қоғамдық көлік бұл жүктемені көтере алмай жатыр.

Кептелістер күнделікті құбылысқа айналды.

Қоғамдық көлік жолаушылардың сұранысын қанағаттандырмайды.

Ауа ластанып, экология нашарлауда, бұл халықтың денсаулығына кері әсер етеді.

Метро – арман емес, қажеттілік

Көптеген қарқынды дамып жатқан қалаларда көлік және экология мәселесін шешудің тиімді жолы – метро. Бұл тек ыңғайлы көлік құралы ғана емес, заманауи, экологиялық таза әрі жылдам балама.

Ташкентке назар аударайық. Бүгінде Өзбекстан астанасында 50 метро станциясы бар, олар төрт бағыт бойынша 70,8 км қашықтықты қамтиды. Тек соңғы 5 жылда 10-нан астам жаңа станция ашылды, бұл көлік кептелісін азайтып, қала аудандары арасындағы байланысты жақсартуға және ауа ластануын төмендетуге мүмкіндік берді.

Бірақ метро салған жалғыз қала – Ташкент емес.

Алматы метро жүйесін дамытып, жылдам қоғамдық көлікті жетілдіріп келеді.

Баку, Тбилиси, Ереван, Новосибирск– халқы Шымкентке шамалас қалалар – көп жылдан бері метрополитенді дамытуды өздерінің басым бағытына айналдырған.

Шымкент те бұл бағытта шетте қалмауы керек. Біздің қаламыз да осындай мегаполистермен қатар өсіп келеді, сондықтан қазірден бастап болашағымыз туралы ойлауымыз қажет.

ЛРТ (жерүсті рельсті көлік) шешім бола ала ма?

Кейбіреулер жерүсті рельсті көлікті (ЛРТ) немесе жеңіл рельсті трамвайды ұсынуы мүмкін. Бірақ Шымкент жағдайында бұл оңтайлы шешім емес:

ЛРТ үшін арнайы жолақ қажет, бұл көлік кептелісін одан әрі арттырады.

Өткізу қабілеті төмен, метроға қарағанда жолаушы тасымалдау мүмкіндігі әлдеқайда аз.

Қаладағы ластануды азайтпайды, себебі ол әлі де жол қозғалысына тәуелді.

Көршілердің тәжірибесі – тиімді шешімдер

Метро салу – қымбат жоба. Бірақ көршілес елдерде оны әлдеқайда арзан әрі тиімді салудың жолдары бар. Көптеген мемлекеттер инновациялық технологиялар мен тиімді қаржылық модельдерді қолдана отырып, метро құрылысын барынша үнемді жүргізуде.

Қазіргі таңда Қытайдың метро салудағы тәжірибесі ерекше назар аударуға тұрарлық. Бұл ел инновация мен инфрақұрылымдық жобаларды іске асыруда әлемдік рекордтарды жаңартуда. Қытайда метро желілерінің құрылысы қысқа мерзімде және қолжетімді бюджетпен жүзеге асырылып келеді.

Қытайлық компаниялардың құрылыс қуаттылығы өте жоғары – бұл жобаны жеделдетуге мүмкіндік береді.

Технологиялары озық, тиімді және үнемді, оларды Қазақстанда да қолдануға болады.

Көптеген қалаларда метро жүйесін тез және арзан салудың сәтті тәжірибесі бар.

Қазақстан көршілердің осы тәжірибесін тиімді пайдалана отырып, өзіне ыңғайлы, үнемді және ұзақ мерзімді шешім қабылдауы керек.

Ең бастысы – ашықтық пен халықтың сенімі

Кез келген ірі инфрақұрылымдық жоба ашық және халық үшін түсінікті болуы тиіс. Метро құрылысына қатысты барлық шешімдер қоғамдық талқылаудан өтіп, толық ашықтық қағидатымен жүзеге асырылуы керек.

Жобалау кезеңінде қоғамдық тыңдаулар өткізілуі тиіс – халық өз ұсыныстарын білдіре алуы қажет.

Қаржыландыру жүйесі ашық болуы тиіс – барлық қаражаттың қайда жұмсалғаны көрсетілуі керек.

Жұмыстардың сапасы бақылауда болуы қажет – әлемдік стандарттарға сай келетін метро салынуы тиіс.

Не істеу керек?

Шымкенттің көлік жүйесін кешенді түрде зерттеу – халықтың қозғалыс бағытын, ең көп жүктелген жолдарды және болашақ даму мүмкіндіктерін анықтау.

Қоғамдық көлікті дамытудың ұзақ мерзімді стратегиясын әзірлеу – урбанизация, экология және жолаушылар тасымалын ескере отырып.

Метро құрылысы мүмкіндігін қарастыру – бұл қаланың көлік проблемасын түбегейлі шешетін ұзақ мерзімді жоба.

Инвестициялар мен мемлекеттік бағдарламаларды тарту, заманауи әрі ыңғайлы көлік жүйесін құру үшін.

Қытайдың метро салу тәжірибесін зерттеу, инновациялық шешімдерді пайдалану.

Барлық процесті ашық және халыққа түсінікті түрде жүргізу.

Шымкент – болашақтың қаласы. Бірақ ол 20 жылдан кейін қандай болады? Кептелісте тұратын, ауасы ластанған қала ма, әлде қолайлы, заманауи мегаполис пе?

Бұл біздің қазір қабылдайтын шешімдерімізге байланысты.