Батырлық-ерлік туралы

Ер қаруы – бес қару.

Ер шекіспей бекіспейді,
Ер тарықпай молықпайды.

Ер сүрінбей ел танымас,
Ат сүрінбей жер танымас.

Ер аруағы қарулы.

Су тасыса жиегіне,
Ер тасыса еліне.

Ер азамат белгісі –
Түзде мырза, үйде құл.

Малы жоқ деп,
Ерден түңілме,
Шөбі жоқ деп,
Жерден түңілме.

Батырдан сауға,
Мергеннен сыралқы.

Ер жігіт не көрмейді,
Ер көңіл не бермейді.

Нар тәуекел ер ісі.

Ел үмітін ер ақтар,
Ер атағын ел сақтар.

Алыспақ бар, атыспақ жоқ.

Ер мойнында қыл арқан шірімес.

Ерден ердің қаупі бар.
Ер намысының құлы.

Ер сыйлаған есікке отырмас.

Уайым – ердің қорғаны.

Сойылды сала білмеген, өзіне тигізер.

Бөріктінің намысы бір.

Бас жарылса, бөрік ішінде,
Қол сынса, жең ішінде.

Ерегісте ер өлер,
Екі батыр егессе,
Екеуінің бірі өлер.

Батыр бір оқтық,
Бай бір жұттық.

Ерлік білекте емес, жүректе.

Айлалы батыр алдырмас.

Бөрі азығы мен ер азығы жолында.

Оқ жетпес жерге, қылыш суырма.

Алыстан шабынған ердің күші қайтар.

Ылдыйсыз өр болмайды,
Қапысын таппас ер болмайды.

Ер қартайса қазаншы болар,
Бүркіт қартайса тышқаншы болар.

Ер қанаты – ат.

Айласыз батыр алдырар.

Күш атасын танымас.

Ерді намыс өлтірер.

Аман ердің аты шығар.

Ер жігіт үйде туып,
Түзде өлер.

Ер жігіт ел үшін туады,
Ел үшін өледі.

Батыр туса – ел ырысы,
Жаңбыр жауса – жер ырысы.

Шын орақшы, орақ таңдамайды,
Шын батыр, құрал таңдамайды.

Палуанға оң, терісі бірдей.

Әлі келген алып та жығады,
Шалып та жығады.

Болат қайнауда шынығады,
Батыр майданда шынығады.

Жүк ауырын нар көтереді,
Ел ауырын ер көтереді.

Қашқан жауға қатыр да ер.

Қашпақ, қумақ ерге сын,
Көшпек, қонбақ жерге сын.

Шын ер жеңсе тасымас,
Жеңілсе жасымас.

Шын батыр сын үстінде танылар.

Ат басына күн туса,
Етігімен су кешер.

Үйде шешен – дауға жоқ,
Үйде батыр – жауға жоқ.

Ер – елдің ық жағының қаласы,
Жел жағының панасы.

Ердің сыншысы – елі,
Ел күйінгенде – күйінген батыр,
Ел сүйінгенде – сүйінген батыр,
Ерегісте мыңға татыр.

Ер жігіттің екі сөйлегені өлгені,
Еменнің иілгені – сынғаны.

Батыр мақтанса,
Жауға шапқанын айтар,
Қу мақтанса,
Алдап қаққанын айтар.

Ер кезегі үшке дейін.

Үйіңе келгенде, үйдей өкпеңді айтпа!

Ерге лайық ат туады.

Ат аунаған жерде түк қалап.

Есебін тапқан жігітке,
Ердің құны сөз емес.

Екі ел егер болса,
Епті жігіт қатын алар.

Ер еруде бала мінезді,
Ер сайыста шала мінезді.

Өзі істеген өкінбес.

Батыр мың қол бастайды.
Шешен тар жерде сөз бастайды.

Ел даусыз болмайды,
Ер жаусыз болмайды.

Батыр – елдің сәулеті,
Бал құрақ – көлдің сәулеті.

Түзде жүріп,
Жау жайратқан батырмын,
Үйге келіп,
Құрт қайнатқан батырмын.

Ат ерінді келер,
Ер мұрынды келер.

Ел шарасыз болмас,
Ер жарасыз болмас.

Болат бүгілмес, шорт сынар.

Ерді кебенек ішінде таны.

Ердің асылы
Күшінен білінеді,
Қатынның асылы
Ісінен білінеді.

Әл керек, айбар керек,
Әлсіз айбар не керек.

Тымырсыз болса, ер оңбас,
Тоңға жатса, мал оңбас.

Ерді қорласаң састырар,
Асты қорласаң құстырар.

Ер болсаң, бопсаға шыда.

Батырдың бір ісі тентек,
Қорқақтың екі ісі тентек.

Жігіт жолдасынан белгілі.

Ер жігіт бір күнде бір кісілік,
Бір күнде мың кісілік.

Талапты ерге нұр жауар.

Шешінген судан тайынбас.

Төске айылдың батқанын
Иесі білмес аты білер;
Ер жігіттің қадірін
Ағайын білмес, жат білер.

Пышақ болмас жетесіз
Өзі болған жігіттің
Тегін сұрап нетесіз.

Ердің атын я аты шығарады,
Я қатыны шығарады.

Ерді көрсең қыдыр тұт,
Асты көрсең қадір тұт.

Қасында қара көп болса,
Нөкер емей немене?!
Шөлдегенде ішкен су,
Шекер емей немене?!
Ат жалынан тапқан мал,
Бекер емей немене?!

Тоқсанымыз жиылып,
Тоқты жыққан батырмыз.
Сексеніміз жиылып,
Серке жыққан батырмыз.

Ер басына дау келсе,
Ерлігі кетер басынан.
Би басына дау келсе,
Билігі кетер басынан.

Арғымақ бірде жалды,
Бірде жалсыз,
Ер жігіт бірде малды,
Бірде малсыз.

Ердің малы – елдің малы.

Ерді жаяулық емес,
Қаяулық аздырады.

Ер жаңылып қолға түсер,
Құс жаңылып торға түсер.

Ер бір рет өледі,
Қорқақ мың рет өледі.

Ырысқа қарай ұл өсер,
Қонысқа қарай мал өсер.