Сабақ жоспары: Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу

Oinet.kz 30-09-2020 879

Сапаев Бекарыс Бозжигитович 

Қызылорда облысы Қазалы ауданы Әйтеке би кентінің

 № 249 мектеп- лицейдің математика пәнінің мұгалімі 

 

Сабақтың мақсаты – міндеттері:

 

А) білімділік:

Оқушыларға бір айнымалысы бар сызықтық теңдеулер туралы түсінік беру және есеп шығарғанда теңдеу шешудің қасиетін пайдалана білуге үйрету

Ә) дамытушылық:

Оқушылардың ойын жүйелеуге, есеп шығарғанда практикалық дағдыларды қалыптастыруға баулу

Б) тәрбиелік:

Оқушыларды шапшаңдыққа, шығармашылыққа, ұқыптылыққа, сауаттылыққа тәрбиелеу

Сабақтың типі:

Жаңа сабақты меңгерту сабағы

Сабақ түрі:

Дәстүрлі сабақ

Сабақтың әдістері:

Түсіндірмелі, практикалық әдіс

Сабақтың оқыту құралдары және көрнекілігі: 

Интерактивті тақта, кітап, үлестірмелі қағаз

Сабақтың пәнаралық байланысы:

Өмірмен, практикалық қолданысы

Сабақ барысы:

Мұғалімнің қызметі

Оқушының қызметі

І. Ұйымдастыру бөлімі

-амандасу;

-түгелдеу;

-оқушының назарын сабаққа аудару;

-оқу құралдарының дайындығын тексеру

-амандасу;

-кезекшілік міндеттерін атқару;

-сабаққа дайындалу;

ІІ. Жаңа сабаққа даярлық

    теңдеуінің түбірін табайық. Теңдеудің екі жағына да – х-ті қосайық:

 

2

           

 

Теңдеудің екі жағына да – х-ті қосу арқылы теңдеу түріне келтіріледі.

ІІІ. Жаңа сабақ

түріндегі теңдеу (мұндағы х – айнымалы, және – қандай да бір сандар) бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп аталады. 

Мысалы:        

І. түрінде келтіріледі, мұндағы а – айнымалының коэффициенті; – бос мүше.

ІІ. Түбірлері бірдей теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады. Мысалы,  теңдеуі мен  теңдеуі – мәндес теңдеулер. Олардың түбірлері ортақ (бірдей)  . Берілген теңдеуді шешу үшін теңдеудің қасиеттері пайдаланылып, теңдеу мәндес теңдеуге түрленеді.

Теңдеудің бірінші қасиеті айтылады.

Мысалы,   теңдеуіндегі айнымалысы бар 6х мүшесін қарама-қарсы таңбамен теңдеудің сол жағына, ал – 5 бос мүшесін қарама-қарсы таңбамен теңдеудің оң жағына көшіреміз. Сонда теңдеу   немесе 2х=4  түріндегі теңдеуге түрлендіріледі.

Теңдеудің екінші қасиеті айтылады.

2х=4  теңдеуіне теңдеудің екінші қасиетін пайдаланып, теңдеудің екі жағын да 2-ге бөлсек, теңдеудің түбірін табамыз: х=2. Бір айнымалысы бар сызықтық теңдеуді шешу үшін оны ықшамдап, түріне келтіреміз.

теңдеуді шешудің үш түрлі жағдайы бар.

І. Егер болса, теңдеудің екі жағын да а-ға бөліп,  теңдігін жазамыз. Демек, бұл жағдайда теңдеудің бір ғана  түбірі бар.

Мысалы,

                              

ІІ. Егер     болса, теңдеу  түрінде жазылады.  теңдігі х-тің ешқандай мәнінде тура болмайды. Мұндай жағдайда  теңдеудің  түбірі болмайды.

Мысалы,

                              

бұл теңдеудің түбірі болмайды.

ІІІ. Егер  болса,  теңдігі х-тің кез келген мәнінде тура санды теңдік, сондықтан бұл жағдайда теңдеудің шексіз көп түбірі болады.

Мысалы,

 

Теңдеудің түбірі – кез келген сан.


ІV. Жаңа сабақты бекіту.

№835

             

№836

             

 №839

       

№840

        

№853

                  

№855

                                


Қорытындылау

  • Қандай теңдеуді бір айнымалысы бар сызықтық теңдеу деп атайды?

  • Қандай теңдеулер мәндес теңдеулер деп аталады?

  • Теңдеудің қандай қасиеттерін білесіңдер?


VІ.Бағалау

Оқушылардың алған бағасын ескерту;

Сабақ барысында кеткен қателіктеріне түсінік беру.


V. Үйге тапсырма. 

 

№837, №838

Оқушылар үйге берілген тапсырманы орындап келеді



Род имён существительных
Сызу арқылы баланың шығармашылық қабілетін тану
Сәйкес тақырыптар
Көтерілу