Цифрлық технологиялар дамыған заманда қағаз кітаптардың болашағы туралы түрлі пікірлер айтылады. Электронды құрылғылар мен аудиокітаптардың қолжетімділігі кітап оқудың дәстүрлі формасына қалай әсер етуде? Қағаз кітаптар өзінің маңызын жоғалтты ма, әлде бұл уақытша пікір ме? 

Бүгінде кітап – тек ақпарат алудың көзі ғана емес, рухани мәдениеттің маңызды элементі болып қала береді. Бұл мақалада біз қағаз кітаптың құндылығын және оның цифрлық дәуірдегі орнын талдаймыз.
  
Кітап адамзат өркениетінің ажырамас бөлігі. Алғашқы қолжазбалардан бастап Гутенберг баспаханасына дейінгі даму кезеңі ақпараттың кең таралуына жол ашты. Әрбір ұлттың өзіндік жазба мұралары бар: қазақ халқы үшін “Оғызнама”, “Қорқыт ата кітабы” сияқты жәдігерлер – мәдени мұраның асыл қазынасы. Кітаптар арқылы ұрпақтан-ұрпаққа даналық пен тарих жетіп отырды. Қағаз кітаптар білімнің, ғылымның және рухани құндылықтардың басты қайнар көзі ретінде танылды.


XXI ғасырда электронды және аудиокітаптардың кеңінен таралуы дәстүрлі кітаптардың беделіне жаңа сын-қатерлер әкелді. Электронды құрылғылардың артықшылығы – олар жеңіл, қолжетімді және көп орын алмайды. Сонымен қатар, мобильді қосымшалар арқылы кітаптарға кез келген уақытта қол жеткізу мүмкіндігі пайда болды. Бірақ бұл жетістіктердің өз кемшіліктері де бар. Мысалы, электронды құрылғылардың жарығы көзге зиян келтіріп, ұзақ оқыған жағдайда шаршау сезімін тудырады.

Зерттеулерге сәйкес, қағаз кітапты оқу адамның ақпаратты есте сақтау қабілетін жақсартып, ойлау жүйесін дамытуға көмектеседі. Психологтар қағаз кітап пен электронды кітап оқу арасында эмоциялық айырмашылық бар екенін айтады: қағаз кітап оқу кезінде адам мәтінге тереңірек шоғырланып, оқиғаны жақсы түсінеді.


Көптеген оқырмандар қағаз кітапты оқудың ерекше сезімін жоғары бағалайды. Кітаптың иісі, оның мұқабасын қолда сезіну, парақтарды аудару – бұл процестің өзі оқырманға ерекше шабыт сыйлайды. Сонымен қатар, кітапхана сөрелерінде тұрған жинақталған кітаптар адамның интеллектуалды байлығының белгісіне айналады. Жеке кітапхана жасау – көптеген адамдар үшін мәртебе. Бұл тек ақпарат алу ғана емес, өзіндік мәдени әлем құру.

Қазақстандық жазушылар мен ақындардың шығармалары да ұлттық рухани байлықты арттыруда ерекше рөл атқарады. Мысалы, Абай Құнанбаевтың "Қара сөздері", Мұхтар Әуезовтың "Абай жолы" романы – әрбір қазақ үшін ерекше қазына. Осы туындыларды қағаз нұсқада оқыған кезде олардың мағынасы мен тереңдігіне толықтай үңілуге мүмкіндік туады.


Цифрлық дәуірде қағаз кітаптардың орнын толығымен электронды құралдар баса алмайтыны анық. Әлемнің ең үздік университеттері мен кітапханалары қағаз кітап қорын сақтап қалуға ерекше мән беруде. Өйткені қағаз кітаптар – мәдени мұра.

Қорытынды  
Кітаптың формасы қалай өзгерсе де, оның басты міндеті – білім беру, рухани байыту және ой-өрісті кеңейту болып қала береді. Қағаз кітапты оқу дәстүрін сақтап, болашақ ұрпаққа жеткізу – әрбір адамның міндеті. Сондықтан цифрлық технологиялар дамыған заманда да кітап оқу мәдениетін ұмытпай, оны ұрпақтан-ұрпаққа жеткізуге атсалысайық. Кітап – сананың серігі, ал оның қадірі – біздің қолымызда.

Дінмұхаммед Құдайберген,

Қ.А.Яссауи атындағы ХҚТУ студенті