Мағазы Масанчи (1885-1938) – революциялық қозғалысқа, Азамат соғысына, Орталық Азия мен Қазақстанда кеңестік билік құру жолындағы күрес қатысушысы. 

Өмірбаяны: 

Верныйда туған. 1917 жылы Масанчи сарбаздар комитетіне сайланып, гарнизон өкілі Ташкент қалалық кеңесіне жіберілді. Ол 1917 жылы 1 қарашада қалада Кеңес өкіметінің орнауымен аяқталған Ташкент жұмысшылары мен сарбаздарының қарулы көтерілісіне қатысты. 1918 жылы Коммунистік партияның мүшесі болды.

1919 жылы 18 қаңтарда Масанчи Қызыл Гвардия отряды құрамында кеңеске қарсы Осипов көтерілісін жоюға қатысты. Ол Қызыл гвардия мұсылман отрядының басында  Басмачи және Қоқан автономистерімен соғысқан. 1919 жылдың күзінде РКП(б)ОК Түрік комиссиясының және Түркістан Автономиялық республикасы Халық Комиссарлар кеңесінің шешімімен Масанчи Коммунистік Интернационал атындағы мұсылман батальонының басында Жетісуға ауыстырылды, онда ол Ақ гвардияшылармен шайқастарға қатысты. 1920 жылдың соңында Масанчидің басшылығымен Түркістандағы дүнген атқыштар полкі ұйымдастырылды.

1921 жылы Масанчи ТүркЦИК мүшесі әрі Коминтерннің 3-ші съезіне делегат болып сайланды, сол кезде М.Фрунзе оны В.Ленинмен таныстырды. 1922 жылы наурызда Жетісу облыстық әкімшілігінің басшысы болып тағайындалды, жер бөлімінің басқару мүшесі, Жетісу облыстық кооперативтер одағы мен «Қосшы» обкомының басқару мүшесі болып сайланды. 1922 жылы ІІІ Жетісу комсомол съезінде Масанчи Түркістан коммунистік жастар одағының құрметті мүшесі болып тағайындалды.

Бұл күндері дүнген халқының ұлы әуелі аймақтық, кейіннен республикалық әкімшілік-экономикалық жүйенің ұйымдастырушысы болды. Ол Өзбекстан мен Қырғыстанда көп уақыт жұмыс істемей, өзінің туып өскен қаласы Верныйға қайта оралады. Ол қайтып келген кезде, яғни 1936 жылы қала атауы Алматыға ауысқан еді. Екі жыл бойы Қазақ КСР Халық Комиссарлар Кеңесінің әкімшілік бөлімінің бастығы болып жұмыс істеді. Оның көмегі әрі тікелей қатысуымен республиканың астанасында ғана емес, сонымен қатар басқа да қалаларда дүнген жастары үшін оқу орындары ашылды. Ол әсіресе дарынды жігіттер мен қыздарға көп қолдау көрсетіп, Мәскеуге оқуға жіберді. Алайда оның еңбегі билік тарапынан бағаланбады. Оны Кеңес үкіметі «халық жауы» ретінде ұятқа қалдырды, бірақ абыройын қайта орнатуға көп күш жұмсады.

Сталиндік қуғын-сүргін кезеңінде Масанчидің есімі халық батырларының тізімінен алынып тасталды. Тек Хрущевтің «жылымығы» кезінде оның ерлігі ұмытылмағаны анықталды. Оның ерлігі мақталды әрі сұранысқа ие болды. Көптеген жағдай сияқты, бір кездері империализмнің серіктесі ретінде танымал болған Масанчи халық ісінің қорғаушысы ретінде қайта абыройын тіктеді.

Ескерткіш:

1962 жылы дүнген ауылына Масанчидің есімі беріліп, алғашқы ескерткіш орнатылды.

Алматыда Кеңес өкіметін орнатудың қатысушысы – Амангелді батырдың есімімен аталатын көшенің жанынан Масанчидің құрметіне көше атауы берілді.

Алматыдағы көрнекті тұлғалар аллеясындағы ҚБТУ-дың алаңында Масанчидің бейнесі тұғырға орнатылған.