Түркістан облысының Төлеби ауданында интернет арқылы жасалатын алаяқтықтардың алдын алу және тұрғындардың киберқауіпсіздік мәдениетін арттыру бағытындағы ақпараттық жұмыстар жүйелі түрде жүргізіліп келеді. Полиция бөлімінің қызметкерлері азаматтардың цифрлық кеңістіктегі қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ерекше мән беріп, түрлі түсіндіру шараларын өткізіп жатыр. Бұл бастаманың басты мақсаты – халықты интернеттегі алдау тәсілдерінен қорғау және кибералаяқтардың құрбанына айналмау жолдарын үйрету.

Түркістан облыстық Полиция департаментінің хабарлауынша, тәртіп сақшылары  аудан тұрғындарымен кездесулер өткізіп, интернет желісіндегі алаяқтық түрлерінің көбейіп келе жатқанын ескертті. Олар әсіресе әлеуметтік желілер мен мессенджерлер арқылы таралатын жалған сілтемелерге, күмәнді хабарламаларға және бейтаныс тұлғалардың жеке деректерді сұрауына ерекше назар аудару керектігін түсіндірді. Азаматтарға онлайн төлем жүйелерінде банк картасының деректерін ешкімге бермеу, интернет-дүкендерден тауар сатып аларда сатушының сенімділігіне көз жеткізу, күмәнді инвестициялық ұсыныстар мен «жылдам пайда табу» схемаларына сенбеу жөнінде нақты кеңестер берілді.

Түсіндіру жұмыстары халық көп жиналатын орындарда, базарларда, сауда орталықтарында, мемлекеттік мекемелерде және жұма намазы кезінде де жүргізілді. Полиция қызметкерлері азаматтармен жеке сөйлесіп, интернет алаяқтарының қазіргі заманғы әдістері туралы мысалдар келтіріп, шынайы оқиғалар негізінде түсініктеме берді. Сонымен қатар тұрғындарға арнайы дайындалған жадынамалар мен үнпарақтар таратылып, онда онлайн алаяқтықтың ең жиі кездесетін түрлері – жалған банктік қоңыраулар, фишинг сайттар, лотерея және сыйлық ұтып алу туралы хабарламалар, жалған инвестициялық платформалар және әлеуметтік желілердегі жалған аккаунттар туралы егжей-тегжейлі ақпарат берілді.

Полиция өкілдері атап өткендей, соңғы уақытта интернет арқылы жасалатын қылмыстардың саны айтарлықтай артқан. Алаяқтар азаматтардың сеніміне кіріп, түрлі тәсілдермен банк есепшоттарына қол жеткізуді көздейді. Олар көбіне банк қызметкері, полиция немесе мемлекеттік орган өкілі болып сөйлеседі, кейде азаматтардың эмоциясына әсер ету үшін «жақыныңыз қиын жағдайда» деген сияқты сценарийлерді қолданады. Мұндай жағдайларда басты ереже – сабыр сақтау, ақпаратты тек ресми көздерден ғана тексеру және бірден «102» нөміріне немесе банктың ресми байланыс орталығына хабарласу.

Кибералаяқтық тек жеке азаматтарға емес, кәсіпкерлер мен ұйымдарға да қауіп төндіреді. Көптеген компаниялар фишингтік хаттардың салдарынан қаржылық шығынға ұшырап, қызметтік құжаттарының жария болып кету қаупіне тап болуда. Сондықтан полиция қызметкерлері мекемелерге де ақпараттық қауіпсіздік жүйесін күшейту, парольдерді жиі ауыстыру және қызметкерлердің киберқауіпсіздік ережелерін сақтауы қажеттігін еске салды.

Құқық қорғау органдарының мәліметінше, алаяқтықтың ең жиі кездесетін түрлері – жалған онлайн жарнамалар, жалған несие немесе инвестиция ұсыну, интернет-дүкендердегі тауар төлемінен кейін тауарды жібермеу, сондай-ақ әлеуметтік желілер арқылы жалған сыйақы мен жәрдемақы төлемдерін уәде ету сияқты қылмыстар. Көп жағдайда қылмыскерлер шетелдік телефон нөмірлерін және жалған домендерді пайдаланады.

Төлеби аудандық полиция бөлімі тұрғындарды киберқауіпсіздік талаптарын сақтау арқылы өздерін қорғауға шақырып, интернетте күдікті жағдайлар туындаған кезде бірден құқық қорғау органдарына хабарласудың маңыздылығын ерекше атап өтті. Әрбір азаматтың өз жеке мәліметтерін қорғауы және абай болуға дағдылануы – кибералаяқтықпен күрестегі ең тиімді әдіс екені де түсіндірілді.

Киберқылмыстардың алдын алу – бүгінгі цифрлық қоғамның өзекті мәселелерінің бірі. Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаев өзінің бірқатар тапсырмаларында азаматтардың ақпараттық қауіпсіздігін қамтамасыз етудің маңыздылығына назар аударып, «Қауіпсіз ел» ұлттық жобасы аясында интернет кеңістігіндегі қауіпсіздікті күшейтуге бағытталған кешенді шараларды жүзеге асыруды тапсырған болатын. Президенттің айтуынша, ақпараттық технология дамыған сайын қылмыстың түрі де өзгереді, сондықтан қоғам жаңа қауіп-қатерлерге дайын болуы тиіс.

Төлеби ауданында атқарылып жатқан бұл жұмыстар – Мемлекет басшысы белгілеген осы бағыттағы нақты іс-шаралардың көрінісі. Полиция қызметкерлері тек түсіндіру жұмыстарымен шектелмей, жастар арасында кибермәдениетті қалыптастыру мақсатында мектептер мен колледждерде кездесулер өткізуді жалғастыруда. Мұндай бастамалар азаматтардың цифрлық сауаттылығын арттырып, интернет кеңістігінде қауіпсіз жүріс-тұрыстың қалыптасуына ықпал етеді.

Интернеттегі қауіпсіздік – әрбір адамның жеке жауапкершілігі. Бөгде адамдарға жеке мәліметтерді бермеу, бейтаныс сілтемелерге өтпеу, электронды хаттар мен хабарламалардағы күмәнді ұсыныстарға сенбеу – өз қауіпсіздігіңді сақтаудың басты қағидалары. Ал қоғамда ақпараттық сауаттылық пен заңға бағынушылық деңгейі артқан сайын кибералаяқтарға да мүмкіндік азаяды.