Қазіргі таңда еліміздің құқықтық жүйесі қоғамдық қауіпсіздік пен азаматтардың құқықтарын қорғау бағытында кешенді шаралар қабылдауда. Осы ретте Түркістан облысында полиция қызметкерлері қоғамдық орындарда бет-әлпетті тұмшалауға тыйым салатын заңнамадағы соңғы өзгерістерге байланысты ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын белсенді түрде жүргізуде. Бұл шаралар Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың "Заң және тәртіп" қағидатын ілгерілету жөніндегі саясатына сәйкес жүзеге асып отыр.

Мемлекет басшысы еліміздің ішкі тұрақтылығы мен азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуді басты басымдықтардың бірі ретінде атап көрсеткен болатын. Президент өз сөзінде:

«Қоғамда заң үстемдігі қамтамасыз етілуі тиіс. Мемлекет пен азамат арасындағы сенімді қарым-қатынас — тәртіп пен әділетке негізделуі керек. Біз қауіпсіз, әділетті және ашық қоғам құру жолынан айнымаймыз», – деген еді.

Осы орайда қабылданған құқықтық түзетулер — қоғамдағы ашықтық пен қауіпсіздікті нығайтуға бағытталған нақты қадамдардың бірі. Заңнамада енгізілген жаңа талаптарға сәйкес, енді қоғамдық орындарда адамның бет-әлпетін толықтай жабатын киімдерді киюге тыйым салынады. Бұл — адамның жеке басын сәйкестендіру мүмкіндігін қамтамасыз ету, қоғамдық тәртіпті сақтау және қауіпсіздікті күшейту мақсатында қабылданған шешім.

Түркістан қаласында өткен түсіндіру жұмыстарында полиция өкілдері тұрғындарға заң талаптарының нақты мазмұнын егжей-тегжейлі айтып берді. Полиция қызметкерлері атап өткендей, бұл тыйым жалпы діни киімге емес, тек тұлғаны тануға айтарлықтай кедергі келтіретін, яғни бетті тұтастай жабатын элементтерге ғана қатысты.

Атап айтқанда, бетті толықтай жабатын никаб, чадра, балаклава, маска және басқа да киім үлгілеріне шектеу қойылады. Дегенмен, бұл норма хиджаб, шейла, химар және әл-амира сияқты бет-әлпетті жаппайтын діни киімдерге қолданылмайтыны да нақты айтылды.

Сонымен қатар полиция түсіндіргендей, бұл тыйым тек белгілі бір жағдайларда ғана қолданылады. Яғни, ауа-райының ерекшелігіне байланысты немесе медициналық көрсеткіштер бойынша маска киюге, сондай-ақ еңбек немесе қызметтік міндеттерді орындау кезінде арнайы киім киюге рұқсат етіледі. Бұдан бөлек, заң талаптарына сәйкес келетін спорттық, мәдени-бұқаралық іс-шараларға қатысушылар үшін де бұл шектеу қолданылмайды.

Тәртіп сақшылары бұл шаралардың негізгі мақсаты — азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын, оның ішінде діни сенім бостандығын қатаң сақтай отырып, олардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету екенін атап өтті. Түсіндіру кезінде полицейлер:

«Біздің міндетіміз — тек бақылау емес, азаматтарды ақпараттандыру және құқықтық мәдениетті арттыру. Бұл нормалар – ешкімнің діни наным-сенімін шектеуге бағытталған емес. Керісінше, қоғамдық қауіпсіздік пен ашықтықты қамтамасыз ету – баршаға ортақ міндет», – деген ұстанымды жеткізді.

Ішкі істер органдары бұл өзгерістерді қабылдаудағы басты басымдық – алдын алу шараларын күшейту екенін айтады. Яғни, бұл тыйым жазалау мақсатында емес, қауіптің алдын алу үшін енгізіліп отыр. Осыған байланысты полиция қызметкерлері қоғамдық орындарда халықпен жиі кездесулер ұйымдастырып, бейбіт сипаттағы, түсіндіру жұмыстарына басымдық беріп келеді.

Жаңа заңнама нормасы Қазақстан Республикасының «Діни қызмет және діни бірлестіктер туралы» заңымен және Конституциямен үйлестірілген. Яғни, әрбір азаматтың діни сенім бостандығы, ар-ождан еркіндігі заңмен толық қорғалады. Бірақ сол еркіндікті пайдалану өзге азаматтардың құқықтарына нұқсан келтірмеуі тиіс. Бұл — кез келген зайырлы мемлекеттің негізгі ұстанымы.

Қоғамдық орындарда адамның бет-әлпетін анықтау мүмкін болмай қалса, бұл түрлі құқық бұзушылықтар мен қауіпсіздік қатерлеріне жол ашуы мүмкін. Бет-әлпетті жасыру — кей жағдайларда қылмыстық әрекеттерді жасыру үшін де қолданылады. Сондықтан халықаралық тәжірибеде де мұндай шектеулер кеңінен қолданылады. Мысалы, Франция, Бельгия, Австрия, Дания және тағы басқа елдерде бетті толық жабатын киімдерге заңмен тыйым салынған.

Түркістан облысында қолға алынған бұл түсіндіру шаралары – азаматтардың құқықтық санасын арттыру, заң талаптарын түсіндіру және қоғамдық келісімді нығайту бағытындағы нақты іс-шара. Әсіресе жастармен, студенттермен, діни қауымдастық өкілдерімен өткізілген кездесулерде диалог форматына басымдық беріліп, әркімнің сұрағына нақты жауап берілуде.

Қорыта айтқанда, бұл нормалардың енгізілуі — мемлекет пен азамат арасындағы сенімді диалогтың, заңның үстемдігін қамтамасыз етудің және қоғамда қауіпсіз әрі әділетті орта қалыптастырудың көрінісі.

Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың:

«Біз заң мен тәртіпке негізделген қоғам құруымыз керек. Азаматтардың құқықтары мен бостандықтары ең жоғарғы құндылық болуы тиіс. Әрбір мемлекеттік орган осы қағидатты басшылыққа алуы қажет», – деген сөзі елдегі барлық реформалар мен заңнамалық өзгерістердің арқауы болып отыр.

Түркістан облысы полициясының атқарып жатқан бұл жұмысы – дәл осы мемлекеттік саясатты іске асырудың нақты көрінісі. Ал қоғамның тұрақтылығы мен қауіпсіздігі – заңды құрметтейтін әрі құқықтық сауатты азаматтардың қолында.