Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың Қазақстан халқына арнаған «Жасанды интеллект дәуіріндегі Қазақстан: өзекті мәселелер және оны түбегейлі цифрлық өзгерістер арқылы шешу» атты Жолдауында қойылған міндеттерді орындау аясында Түркістан облысында ауқымды жобалар іске асырыла бастады. Өңірдің экономикалық келешегіне тың серпін беретін бастамалардың бірі – Мақтаарал ауданындағы Атакент кеден бекетінің маңында «Орталық Азия» халықаралық өнеркәсіптік кооперация орталығы аумағында индустриялық парк құрылысының басталуы болды. Бұл жаңа нысанның іргетасы салтанатты түрде қаланды.

Жобаның жалпы инвестициялық құны 123 миллиард теңгені құрап отыр. Ауқымды индустриялық бастаманың нәтижесінде 3 000-нан астам тұрақты жұмыс орны ашылады деп күтілуде. Бұл, ең алдымен, Мақтаарал ауданы үшін ғана емес, тұтас Түркістан облысының әлеуметтік-экономикалық жағдайына елеулі әсер ететін жоба. Жобаны іске асыру арқылы өңірде өңдеу өнеркәсібі кластерін қалыптастыру, технологиялық даму мен жоғары технологиялы өндірісті жергілікті деңгейде жүзеге асыру міндеттері шешіледі. Қазірдің өзінде аталмыш индустриялық аумақта онға жуық отандық кәсіпкер өз бизнесін бастауға ниет білдіріп, алғашқы жобаларын әзірлеуге кірісіп кеткен.

Салтанатты рәсім барысында облыс әкімі Нұралхан Көшеров индустриялық парк жұмысына сәттілік тілеп, бұл жобаның стратегиялық маңызын атап өтті. Оның айтуынша, бұл бастама аймақтың өндірістік әлеуетін еселеп, республикалық бюджетке деген тәуелділікті біртіндеп азайтып, экономиканы әртараптандыруға жол ашады. Президент өз Жолдауында: «Өңдеу өнеркәсібінің әлеуетін толық пайдалану үшін инвестиция тартуға және өндірісті технологиялық жаңғыртуға баса мән беру керек», – деп атап өткені белгілі. Осы орайда, индустриялық паркте электр қуатын таратуға арналған құрылғылар, төмен вольтті электр жабдықтары, өндірістік автоматика жүйелері, инверторлар және пилотсыз ұшу аппараттары өндірілетін болады. Сонымен қатар, жаңартылатын энергия көздеріне арналған заманауи құрылғылар шығару да басты бағыттардың бірі ретінде белгіленген.

Қытайлық инвестициялардың қатысуымен жүзеге асып жатқан бұл жоба Түркістан мен Қытай арасындағы экономикалық ынтымақтастықтың нақты көрінісі. Жиын барысында Қытайдың халықаралық инвестицияларды қолдау қауымдастығы Экономикалық комитеті бас хатшысының орынбасары Лю Цинфэн мен Вэньчжоу қаласының Сауда департаментінің басшысы Юй Лицин сөз сөйлеп, екі елдің стратегиялық серіктестігі аясында іске асатын өндірістік жобаларға қолдау көрсетуге дайын екендерін білдірді. Қытай тарапы өндірістік желілердің құрылысын белгіленген мерзімде және сапалы атқаруға кепіл беретінін жеткізді.

Орталықтың мақсаты – өңірлік кооперацияны дамытып қана қоймай, бүкіл Орталық Азия кеңістігінде логистикалық, сауда-саттық және өнеркәсіптік процестерді шоғырландыруға бағытталған. Мұнда төмен вольтті жабдықтар мен автоматтандыру жүйелерінен бөлек, цифрлық технологиялар мен жасанды интеллектке негізделген өндірістер іске қосылмақ. Бұл Түркістан облысын техникалық-инновациялық хаб ретінде орнықтыруға мүмкіндік береді.

«Орталық Азия» халықаралық өнеркәсіптік кооперация орталығы болашақта тек өндіріс алаңы ғана емес, сонымен бірге стратегиялық көлік және логистика торабын қалыптастыратын тірек нүктесіне айналмақ. Жоба «Солтүстік – Оңтүстік» көлік дәлізі шеңберінде жүзеге асырылып, Еуропа мен Азия арасындағы транзиттік ағындарды тиімді басқаруға бағытталған. Индустриялық парк арқылы Түркістан облысының ғана емес, бүкіл Қазақстанның халықаралық экономикалық белсенділігін күшейту көзделіп отыр.

2027 жылға дейін орталық аумағында 60-тан астам өндірістік жоба іске қосылып, шамамен 13 мың жаңа жұмыс орны құрылады деп күтілуде. Бұл көрсеткіштер өңірдегі жұмыссыздық деңгейін төмендетуге және жастарды жұмыспен қамтуға зор мүмкіндік береді. Сондай-ақ, жаңа кәсіпорындар салық түсімдерін арттырып, жергілікті және республикалық бюджетке елеулі үлес қосатын болады. Осы арқылы мемлекеттік қаржыдан бөлінетін дотациялар үлесі азайып, аймақтың өзін-өзі қамтамасыз ету деңгейі артады.

Жоба шеңберінде заманауи қоймалар, логистикалық хабтар, көлік терминалдары, экспорттық-инновациялық платформалар мен өндірістік инфрақұрылымдар салынады. Түркістанның транзиттік әлеуетін толық іске қосу арқылы Қытай, Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан секілді көршілес мемлекеттермен сауда байланыстары күшейіп, жаңа нарықтарға шығуға жол ашылады.

Өндіріс ошақтарында қолданылатын автоматтандырылған жүйелер мен цифрлық басқару технологиялары өңірге заманауи өндірістік мәдениетті әкеледі. Бұл Қазақстанның өндірістік саласын жаңа сапалық деңгейге көтеріп, индустрия 4.0 стандарттарына бейімделуіне ықпал етеді. Цифрлық құралдар мен жасанды интеллектке негізделген желілер арқылы өндіріс өнімділігі артып, адам капиталының тиімділігі мен еңбек өнімділігі жаңа деңгейге шығады.

Қытаймен арадағы серіктестік тек қаржылық немесе технологиялық жағынан ғана емес, кадрлар даярлау, тәжірибе алмасу және техникалық стандарттарды үйлестіру салаларында да өзара тиімділікке негізделеді. Индустриялық парктің жанында техникалық оқыту орталықтары мен мамандар даярлайтын арнайы бағдарламалар енгізіледі. Бұл өз кезегінде жергілікті кадрлардың біліктілігін арттырып, шетелдік тәжірибелермен ұштастыруға жол ашады.

Қазіргі таңда Түркістан мен Қытай арасындағы іскерлік байланыстар тек осы жобамен шектелмейді. Қытайлық инвесторлар өңірдегі агроөнеркәсіп, көлік-логистика, жеңіл өнеркәсіп және құрылыс материалдары өндірісі бағытында да өз жобаларын іске асыруға қызығушылық танытып отыр. Бұл серіктестік өңірдің ғана емес, жалпы Қазақстанның халықаралық экономикалық кеңістікте беделін арттыруға ықпал етеді.

Түркістан облысының стратегиялық орналасуы, шекаралық және логистикалық артықшылықтары, сонымен бірге жас, еңбекке қабілетті халқы осындай ауқымды жобаларды жүзеге асыруда басты факторға айналуда. Мемлекет басшысының индустрияландыруға бағытталған тапсырмаларын іске асыруда облыс нақты, практикалық қадамдарға көшіп отыр. Бұл тек индустриялық серпін емес, аймақтың тарихи, мәдени рөлін жаңа экономикалық деңгейге шығаратын маңызды кезең болмақ.