Жүз, мүмкін, екі жүз жыл бұрын, баяғы өткен заманда бір кедей отбасы кішігірім ауылдың шетінде өмір сүріпті. Әбден тозығы жеткен лашықта әйелі мен күйеуі, сегіз жастан асқан ұлы мен оның қартайған атасы тұрыпты.
Әйелі мен күйеуі күні-түні тізе бүкпей еңбек еткенімен, ішер асқа жарымай, бір жапырақ нанды әрең тауып жейді екен. Ал қартайып, жасы жеткен атасынан еш қайыр жоқ. Құр сүлдері қалған қарттың құлағы да естімейді, көзі де дұрыс көрмейді, қол-аяғы дірілдеп, өзі әрең жүреді екен. Сонда да қарап жатпай, балаларына көмектеспекші болғанымен, ол бейбақтың пайдасынан гөрі, тигізер зияны көп болыпты.
Бір күні қарт төсегінен тұрып бара жатып, жерде тұрған құмыраны көрмей, қағып кетіп сындырыпты. Төгілген сүтті сүртемін деп еңкейгенде абайсызда пештің шетіндегі қазанға шынтағы тиіп, оны да құлатыпты. Пісіп тұрған картоп еденге шашылып, қарттың оны жинап салғанынан, аяғымен басып, езгені көп болыпты. Мұны көрген келіні әбден ашуға мініп, қартқа ауыр сөздер айтып айғайлап, сыртқа шығады. Далада бәрін естіп тұрған күйеуі қолын бір сілтеп:
— Әкеміз еш пайдасыз болып кетті. Бізге тек нан жеуші артық ауыз керек емес. Мен оны орманға апарып тастайын, – депті.
Әйелі онымен келісіп, кәрі шалдың киімін жуып, оның шашқан жерін тазалаудан шаршағанын айтады.
Жігіт әкесін шанаға отырғызып, ұлын ертіп, екеуі шананы сүйреп, орманға беттепті. Адам аяғы баспаған ирелең жолмен жүріп, әкесін ешкім таппайтын алысқа апарып тастамақ болады. Осылайша, орманның бір шетіне келіп, қартты шанасымен сол жерде қалдырып кетіпті. Мүмкін, әкесін қардың үстіне тастағысы келмеген болар, әлде шананы тағы ирелең жолмен сүйреуден ерінді ме екен?! Ол жағы белгісіз.
Жол бойы ауызын ашпаған ұлы үйге жеткенде:
— Әке, шананы орманда бекер қалдырып кеттік. Сүйреп келуіміз керек еді, – депті. Ұлының атасына жаны ашымай, қайдағы бір шананы уайымдағанына таңғалған әкесі:
— Сырғанауға баратын жастан өттің ғой. Шананы қайтесің? – дейді.
— Қалайша шананы қайтесің дейсіз? Кейін, анам екеуіңіз қартайғанда мен сіздерді орманға немен апарамын? – деген ұлының жауабын естігенде жігіттің үстінен тастай суық су құйып жібергендей қол-аяғы дірілдеп, көзі шарасынан шыға жаздады. Ұлының бейкүнә көзіне бір қарап, келген жолымен қайта орманға қарай жүгірді.
Қараңғы да түсіп келе жатқан. Торғайдың тұмсығындай қысқа қыстың күні ғой. Алды-артына қарамай жүгірген жігіт «Қараңғыда орманда адасып кетпеймін бе? Омбы қарға көміліп, қатып қалмаймын ба?» деп қорыққан жоқ. Ол «Жел соғып, жаңағы жүрген жолымды қар жауып, ізім көрінбей қалмаса екен. Әкемнен адасып қалмасам екен» деп уайымдады. Осынау оймен алып-ұшып, әкесін де табады.
Өз қателігін түсінген жігіт ақсақалды лашығына әкеліп, төрге отырғызады. Үстіне қалың жамылғы жауып, ыстық шай әкеліп береді. Ал әйеліне «Алдағы уақытта әкеме ешқашан қабақ шытып, дауыс көтерме!» деп қатаң ескертеді.
Балалар өздігінен өспейді. Олар біздің әр іс-әрекетімізден үлгі-өнеге алып, оны сол қалпында қайталайды.
Аударған: Құралай Мұратқызы
Дереккөз: wiolife.ru
