Ыбырай 1841 жылы қазан айының 20 - сында қазіргі Қостанай облысы, Қостанай ауданында дүниеге келеді. Үш - төрт жасында әкесі Алтынсары қайтыс болып, атасы Балғожаның қолында өсіп, тәрбиеленеді.

Атасы Балғожа би өз аймағының атақты кісілерінің бірі болған. Ел ішіндегі көп билікті қолында ұстаған би, Орынбор әкімшілігінің алдында да беделді, белгілі кісі болған.

Замана бет алысын өзінше болжаған Балғожа табысқа жетудің ендігі жолы – оқу деп біледі. Сөйтіп, немересі кішкентай Ыбырайды Орынборда ашылады деп күтілген орыс - қазақ мектебіне күні бұрын жаздырып қояды. Бидің ондағы мақсаты, әрине, немересінің бала оқытып, педагог болуы емес, әкімшілік орындарда жұмыс істеп, шенеунік, орысша оқыған «төре» болып шығуы, ата - анасын асырауы.

Өлеңдері

Азған елдің хандары

Ананың сүюі

Араз бол, кедей болсаң ұрлықпенен

Әділдік көрмеген үшін төреге айтылған сөз

Әй, достарым

Әй, жігіттер

Балғожа бидің баласына жазған хаты

Бұл кім?

Жаз

Кел, балалар, оқылық

Қарға мен түлкі

Мақтанба бақыттымын деп бағыңызға

Өзен

Өсиет өлеңдер

Ұшақтан жылдам бұлттар

Өнер - білім бар жұрттар