Жаһандық азық-түлік дағдарысы жағдайында отандық ауыл шаруашылығы мен агроөнеркәсіп қазақстандықтарды негізгі азық-түлік тауарларымен 100 пайызға қамтамасыз етуге тиіс. 

Ауыл шаруашылығымен және онымен байланысты салалармен айналысатын жұмысшы, кәсіпкерлер елдің алдыңғы қатарлы экономикалық активіне айналуы керек». Еліміздің жетекші саяси күші -  «Аманат» партиясы осындай мақсат қойып отыр. Осы мақсатта «Ауыл аманаты» атты арнайы жоба да қабылданды. 

Партияның 2027 жылға дейінгі сайлауалды бағдарламасына сәйкес Үкімет 2027 жылдың соңына дейін агроөнеркәсіптік кешендерді кемінде 500 миллиард теңге сомаға қаржыландыра отырып, 100-ден астам инвестициялық жобаны іске асыруы тиіс.  Аграрлық саланы субсидиялау жүйесін түбегейлі жақсара түспек. 

Қаңтар айы қарсыз өтіп жатқан Түркістан өңірінің оңтүстік аумағында дала жұмыстары ерте басталады. Бір алқаптан екі-үш өнім жинауды мақсат еткен диқандардың қаңтардағы қарбаласына көз үйренген. Дала жұмыстарының ауқы¬мы ақпанда ұлғая түседі. Осы орайда облыста көктемгі дала жұмыстарына дайындықты сапалы жүргізуге ерекше мән беріліп отыр.

Мемлекеттік тетіктерді тиімді пайдаланып, ди¬қандарға, шаруа-ларға тиісті қолдау көрсету, ауыл шаруа¬шылығы бойынша бекітілген индикаторларды орындау өте маңызды. Облыста көктемгі дала жұмыстарына 61,5 мың тонна жеңілдетілген жанар-жағармайға қажеттілік анықталып отыр. Босату жұмыстары ақпан айынан басталады. Тауар өндірушілерде жаздық дақылдардың қажетті тұқым көлемі жеткілікті. Минералдық тыңайтқыштармен қамтамасыз етуге облыстық бюджеттен 7 млрд теңге қарастырылған. Отандық тыңайтқыш өндіруші «ҚазАзот» АҚ, «Қазфосфат» ЖШС-мен облысқа жеткізілетін қажетті тыңайтқыш көлемі келісілген.

Агроөнеркәсіп кешенін дамыту мәселелері қаралған мәжілісте облы¬с әкімі Нұралхан Көшеров жа¬уапты басқарма басшылары мен аудан, қала әкімдеріне нақты мін¬деттер жүктеді. Бекітілген индикаторды орындамаған басшыларға сын-ескертпе айтып, жұмысты кү¬шейтуді тапсырды. Сондай-ақ әр¬бір ауданның ерекшелігіне сай ша¬руашылықты дамытып, өнімділікті арттыру, инвестиция тарту жұмысын кү¬шейту жүктелді. Облыс әкімдігінің мәліметіне қарағанда, көктемгі дала жұмыстарын несиелендіруге 13 млрд теңгеге өтініш берілген. Бүгінде 4 млрд теңгеге өтінім қабылданып, 2 млрд теңгені құрайтын жобалар ма¬құлданған, қаржыландыру жұмыстары жүргізіліп жатыр. Қазіргі таңда облыстың егістік алқаптарында 51% жер айдалды. Дала жұмыстарына қолданыстағы 25 мың техника жұ¬мылдырылады. Өңірдегі ауыл шар¬-уа¬шылығы құрылымдарында 12 мың трактор, мың дән сепкіш, 554 соқа, мың қопсытқыш құралдары бар. Техниканың 98 пайызы дала жұмыстарына дайын. Өткен жылы мемлекеттік қолдаулардың тұрақты көрс¬етілуінің нәтижесінде, ауыл шар¬уа¬шылығы техникалары 6,3%-ға жаңарды.

Ауыл шаруашылығы саласын дамыту, осы бағытқа инвестиция тарту, терең өңдеу ісін ширатып, су үнем¬деу технологияларын енгізу жұ¬мыстарын күшейту басты бағыт ретінде аталып отырған өңірде өткен жылы жалпы өнім көлемі 1,1 трлн теңге болған. Агроөнеркәсіп ке¬шенінің негізгі капиталына 146,1 млрд теңге тартылған. Облыстық ауыл шаруашылығы басқармасы басшысының міндетін уақытша атқарушы Әлібек Плаловтың айтуынша, егіс құрылымын қалып¬тастыруда рентабельділігі жоғары дақылдарға басымдық беріліп отыр. Атап айт¬қанда, мақта 31 мың гектарға, дәнді дақыл¬дар 3 мың гектарға, майлы дақыл¬дар 2 мың гектарға артығымен орналас¬тырылады. Бақша дақылдары 8 мың гектарға, мал азықтық дақылдар 6 мың гектарға қысқартылмақ. Өңірде ауыл шаруашылығы саласын 7 ба¬ғытта дамыту жоспары бекітілді. Бі¬ріншіден, ауыл шаруашылығы да¬қылдардың өнімділігін арттыру көзделген. Егіс көлемі 37 мың гектарға артып, 906,2 мың гектарды құрайтын болады. Егістікті әртараптандыру арқылы өнімділікті жаңа технология әдісімен ұлғайту мақсатында биыл 58 мың гектар жерге мақта егіледі. Тәжірибе көрсеткендей, тех-нологияның тиімділігі – суды, мине¬ралды тыңайтқыштарды, жұ¬мыс күшін үнемдей отырып, кемінде 60 центнерден, яғни орташа көр-сеткіштен 2,5 есе жоғары өнім алуға болады. Екіншіден, мақта-то-қыма кластерін құру жұмыстары жал¬ғасады. Үшіншіден, жаңадан 47 мың гектар жерге су үнемдеу технологиялары енгізіледі. Сонымен бірге ауыл шаруашылығы техникалары паркі жаңартылады. Салаға жалпы құны 155 млрд теңге тартылып, 35 жоба іске асырылады. Оның ішінде 7 қайта өңдеу кәсіпорны ашылады.

«Ауыл аманаты» жобасын коопе¬рацияға бағдарлау шарасы жалғасады. 2025 жылдың алғашқы кезеңіне 7,4 млрд теңге бөлініп, жаңадан 62 коопе¬ратив құру жоспарланып отыр. Сонымен бірге облыс¬та су нысандарын қалпына келтіру жұмыстары жүр¬гізілмек. Өткен жылы құрылған 62 кооперативтің 37-сі қаржыландырылып, нәтижесінде, 23 кооператив қызмет көрсетуге қажетті техникалар сатып алса, 14 коопе¬ратив қайта өңдеу цехтарын іске қосты. Тұрақты жұмыспен 148 аза¬мат қам¬тамасыз етілді.

Биыл су шаруашылығы нысандарын қалпына келтіру бойынша

І ке¬зеңге 14 жоба ұсынылып, 166 ша¬қырым су арнасын бетонмен қаптау көзделіп отыр. Жоба толық іске асқан жағдайда іргелес жатқан 53,3 мың гектар жерге ағын су жеткізу жақсарады. Осы орайда айта кетелік, Мақтаарал ауданының индустриялық аймағында тамшылатып суаруға қажетті құрал-жабдықтарды, тұ-қымдық шитті өндіретін «BEGASH» ЖШС-ға қарасты қос бірдей зауыттың құрылысы жүргізіліп жатыр. Тамшылатып суа¬ру таспасын шығаратын зауыттың құны 1,5 млрд теңгені құрап, 25 адамды тұрақты жұмыс орнымен қамтиды. Құны 1,5 млрд теңге мақта тұқымын өңдеу зауыты 17 адамды тұрақты жұмыс орнымен қамтамасыз ететін болады. Екі жоба да 2025 жылы іске қосылады деп межеленген. Мақтаарал ауданының ин¬дустриялық аймағының жалпы жер көлемі 24,2 гектарды құрап, қа¬зіргі таңда жалпы 5,45 млрд теңге көлемінде 4 инвестициялық жоба іске асырылған. Алдағы уақытта 2 млрд теңге көлемінде тағы 4 ин¬вестициялық жоба жүзеге асырылып, биыл іске қосылады.

Өңірде мақсатсыз пайдаланылып жатқан жерді қайтару ісі де жүйелі жүргізіліп келеді. Облыстық жер қатынастары басқармасының басшысы Ерғали Тілегеннің айтуынша, өңірдегі жер қоры – 11 млн 610,3 мың гектар. Былтыр облыс көлемінде 70,9 мың гектар жер телімдері мем¬лекет меншігіне қайтарылды. Ал¬дыңғы жылдың басында жайылым тап¬шылығы 2122,2 мың гектар еді, атқарылған жұмыстар нәтижесінде бұл көрсеткіш төмендеп, өткен жылы 608 мың гектар болды. 

«АМАНАТ» партиясының жоспарында - барлық тұрмыстық және әлеуметтік инфрақұрылым ауыл тұрғындары үшін қолжетімді еткізу. 2027 жылға дейін ауылдық елді мекендердің инфрақұрылымын жаңғыртуға бір триллион теңге бөлуге күш салынады. Мұның барлығы ауылдағы ағайынның әл-ауқатын жақсартуға ықпал етері сөзсіз. 

Ғалымжан Елшібай,

«АМАНАТ» партиясынан сайланған Түркістан облыстық мәслихатының депутаты