Тартылыс туралы 38 қызықты факт

Тартылыс — табиғаттың ең маңызды құбылыстарының бірі. Бұл күш барлық денелерді бір-біріне тартады және ғаламның құрылымы мен динамикасын анықтайды. Тартылыс заңдарына байланысты біз ғаламдағы көптеген құбылыстарды түсінеміз, мысалы, планеталардың орбиталары, жұлдыздардың эволюциясы, және қара тесіктердің жұмысы. Ал бұл құбылысты алғаш рет дәл түсіндірген ғалым — Исаак Ньютон, оның тартылыс заңы бүгінгі күні де астрономияда және физикада қолданылады.

1. Тартылыс — барлық объектілердің бір-біріне тартылуын сипаттайтын күш.
2. Тартылыс күшінің көзі массаның бар болуы болып табылады.
3. Тартылыс күші объектілердің арасында қашықтыққа байланысты төмендейді.
4. Исаак Ньютон тартылыс күшін алғаш рет ғылыми тұрғыдан түсіндірді.
5. Ньютонның тартылыс заңы бойынша екі объектінің арасында тартылыс күші олардың массасының көбейтіндісіне пропорционал, ал қашықтықтың квадратына кері пропорционал.
6. Тартылыс заңының қолданылуы планеталардың қозғалысын және олардың орбиталарын дәл болжауға мүмкіндік береді.
7. Жер мен Күн арасындағы тартылыс күші Жердің орбитасында қозғалуын қамтамасыз етеді.
8. Тартылыс күшінің арқасында Жердің айы айналады және бізге тәуліктік циклді қамтамасыз етеді.
9. Тартылыс күшінің әсерінен жұлдыздар мен планеталар өз орбиталарында тұрақты қозғалады.
10. Гравитациялық толқындар — ғаламда кеңістіктің иілуін тудыратын құбылыс, ол 2015 жылы алғаш рет анықталды.
11. Планеталардың және басқа да аспан денелерінің айналасындағы тартылыс күштері олардың орбиталарын анықтайды.
12. Тартылыс күші барлық денелер үшін бірдей жұмыс істейді, бірақ үлкен массалы денелердің тартылыс күші әлдеқайда күшті.
13. Жердің тартылыс күші бізге тіршілік ету үшін қажетті жағдайларды сақтайды.
14. Тартылыс күшінің әсерінен мұхиттардағы толқындар мен судың жоғары-төмен көтерілуі байқалады.
15. Тартылыс заңдары сондай-ақ жасанды спутниктердің орбитасын бақылауға және басқаруға мүмкіндік береді.
16. Астрономияда тартылыс күші объектілердің бір-біріне тартылуын сипаттауға ғана емес, сондай-ақ галактикалардың қозғалысын түсіндіруге де қолданылады.
17. Әрбір планетаның тартылыс күші оның көлемі мен массасына байланысты өзгереді.
18. Меркурий планетасының тартылыс күші Жерден 38%-ға кем.
19. Күннің тартылыс күші Жердің орбитасын реттеп, оған тұрақтылық береді.
20. Жерде өмірдің пайда болуы тартылыс күшінің арқасында мүмкін болды, өйткені ол атмосфераны ұстап тұрады.
21. Нейтронды жұлдыздар — өте тығыз объектілер, олардың тартылыс күші өте жоғары, сондықтан олар кеңістік уақытын қатты бұзады.
22. Тартылыс күші арқылы ғаламдағы үлкен құрылымдар, мысалы, галактикалар мен кластерлер, өзара байланысқан.
23. Жұлдыздардың салмағы мен тартылыс күші олардың өмір сүру ұзақтығын анықтайды.
24. Тартылыс күшінің көмегімен қара тесіктердің қасиеттері мен әрекеттері зерттеледі.
25. Тартылыс пен инерция бірлесіп, ғарыш кемелерінің қозғалысын анықтайды.
26. Тартылыс күшінің ғаламдағы әсері сонымен қатар қара тесік шекараларынан өтіп кететін жарықтың «жоғалуы» құбылысын тудырады.
27. Тартылыс күші арқасында жердің магниттік өрісі ғаламшарды күн сәулесінен қорғайды.
28. Жердің тартылыс күші оның атмосферасын ұстап тұрып, ауа қабатын қалыптастырады.
29. Астрономиялық объектілердің тартылыс күші олардың бір-бірімен қосылуына және жұлдыздар жүйесінің қалыптасуына ықпал етеді.
30. Ғалымдар тартылыс күшін қара тесіктердің әсерін зерттеу үшін қолданады, себебі қара тесік ортасында тартылыс күші өте жоғары.
31. Ғарыштағы түрлі денелердің бір-бірімен соқтығысуы тартылыс күшінің әсерінен болады.
32. Тартылыс күші ғарыштағы ғаламдық құрылымдарды тұрақтандырады.
33. Тартылыс күші ғарыштық кемелердің қозғалысын басқаруға және оларға қажетті орбиталарда тұруға мүмкіндік береді.
34. Тартылыс күші мұхиттардың, ай мен Жердің арасындағы байланысқа әсер етеді.
35. Қара тесіктердің тартылыс күші өте күшті, олар өздеріне жақындаған барлық заттарды жұтып жібереді.
36. Ғаламдағы ең үлкен тартылыс күші қара тесіктерде орналасқан, олар барлық ғаламдық денелерді өздеріне тартады.
37. Астрономдар тартылыс заңдарына сүйене отырып, ғарыштағы жаңа объектілер мен құбылыстарды ашуда.
38. Тартылыс күшін зерттеу ғалымдарға ғаламның бастапқы жағдайы мен оның эволюциясын түсінуге мүмкіндік береді.

Тартылыс — ғаламдағы барлық нәрселерді байланыстырып тұратын күш. Бұл күштің әсерінен барлық ғарыштық денелер өз орбиталарында қалады, ал біз оны күнделікті өмірде де сеземіз. Тартылыс заңдарын зерттеу ғылымның дамуына үлкен ықпал етіп, ғарыштан өзіміздің орнымызды анықтауға көмектеседі. Тартылыс күші барлық физикалық құбылыстарға негіз болып, адамзаттың ғарышқа деген көзқарасын өзгертті.